Narodowy Bank Polski 4 kwietnia 2023 r. wprowadza do obiegu srebrną monetę o nominale 10 zł – „Stanisław Wojciechowski”, upamiętniającą prezydenta RP w latach 1922-1926.

Stanisław Wojciechowski, urodzony w 1869 r. w Kaliszu, już w czasie studiów na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim wstąpił do tajnego Związku Młodzieży Polskiej „Zet” założonego przez emigracyjną Ligę Polską. Do 1905 r. angażował się w działalność konspiracyjną, w 1919 r. został ministrem spraw wewnętrznych, a w 1922 r. prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej.

Srebrna moneta kolekcjonerska

Na rewersie monety znajdują się: wizerunek Stanisława Wojciechowskiego wraz z faksymile jego podpisu, daty urodzin i śmierci, Order Orła Białego, którym został odznaczony, oraz cytat z wypowiedzi jako prezydenta z 12 maja 1926 r. Na awersie przedstawiony został historyczny wizerunek budynku Belwederu.

Zdjęcie: Rewers monety „Stanisław Wojciechowski”

Działalność konspiracyjna

Od roku 1890 Wojciechowski należał do Centralizacji – władz naczelnych Związku Młodzieży Polskiej „Zetu”. W podobnym czasie został również członkiem Zjednoczenia Robotniczego. W 1892 r. został zmuszony do emigracji. Nie zaprzestał jednak działalności konspiracyjnej – współtworzył Związek Zagraniczny Socjalistów Polskich i Polską Partię Socjalistyczną, a jako emisariusz na kraj formował konspiracyjną PPS i współredagował 25 numerów „Robotnika”.

W czasie rewolucji 1905 r. zrezygnował z członkostwa w partii kierowanej przez „młodych”, którzy wykreślili z programu postulat walki o niepodległość, i wycofał się z działalności konspiracyjnej

— pisze historyk Jan Żaryn w folderze poświęconym emisji monety.

Współpraca z Władysławem Grabskim

W 1906 r. osiadł w Warszawie, gdzie współtworzył ruch spółdzielczy i doprowadził do założenia Warszawskiego Związku Stowarzyszeń Spożywczych (był jego dyrektorem w latach 1911-1915).

W 1914 r., po wybuchu wojny, został członkiem Centralnego Komitetu Obywatelskiego miasta Warszawy i Komitetu Narodowego Polskiego, a po wyjeździe na wschód w 1915 r. – Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego w Rosji. Tam współpracował ściśle z późniejszym premierem i przyjacielem Władysławem Grabskim z tajnej Ligi Narodowej, niosąc pomoc uchodźcom

— przypomina Jan Żaryn.

Po wybuchu rewolucji lutowej w Rosji stanął na czele Rady Polskiej Zjednoczenia Międzypartyjnego, zdominowanej przez narodowych demokratów

— dodaje historyk.

Zdjęcie: Awers monety „Stanisław Wojciechowski”

Droga do Belwederu

Od stycznia 1919 r. zasiadał w gabinecie Ignacego J. Paderewskiego (następnie Leopolda Skulskiego) jako minister spraw wewnętrznych.

W 1921 r. wstąpił do PSL „Piast” i z ramienia tej partii został wybrany w wyborach prezydenckich po śmierci Gabriela Narutowicza. Jako prezydent w latach 1922-1926 musiał gasić liczne konflikty polityczne i partyjne. Okazał się stanowczy, gdy 12 maja 1926 r. na moście Poniatowskiego w Warszawie stanął twarzą w twarz z Piłsudskim i towarzyszącymi mu oficerami

— pisze Jan Żaryn.

Historyk przypomina również słowa, które miał wtedy wypowiedzieć Wojciechowski: „Stoję na straży honoru Wojska Polskiego, reprezentuję tutaj Polskę”.

Wobec przedłużających się walk w stolicy podał się do dymisji. W okresie rządów sanacji ponownie działał w ruchu spółdzielczym i prowadził wykłady w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego oraz w Szkole Głównej Handlowej.

Okres II wojny światowej

W czasie II wojny światowej Stanisław Wojciechowski pozostał w Warszawie. W 1941 r. w KL Auschwitz zginął jego syn, zesłany tam wraz z innymi polskimi adwokatami, którzy odmówili okupantowi skreślenia z listy palestry kolegów pochodzenia żydowskiego. Historyk Jan Żaryn przypomina, że po aresztowaniu syna Niemcy proponowali Wojciechowskiemu podpisanie oświadczenia lojalności wobec III Rzeszy. Wojciechowski odmówił.

Po upadku Warszawy Wojciechowski trafił do obozu w Pruszkowie, a po wojnie zamieszkał wraz z rodziną Grabskich w Gołąbkach nieopodal stolicy. Tam zmarł 9 kwietnia 1953 r. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim.

Banknoty i monety kolekcjonerskie emitowane przez NBP

Banknoty i monety kolekcjonerskie NBP są emitowane z myślą o wspominaniu bohaterów i wybitnych postaci oraz upamiętnianiu ważnych wydarzeń historycznych. Monety kolekcjonerskie są wykonywane ze złota i srebra, mogą być dodatkowo uatrakcyjnione poprzez dodanie elementów ozdobnych, wykonanych np. z bursztynu, szkła, krzemienia pasiastego czy ceramiki lub też zastosowanie technik dodatkowych – nadruku w technice tampondruku, druku UV, selektywnego złocenia czy matowienia laserowego.

Narodowy Bank Polski zaprasza kolekcjonerów i numizmatyków, zainteresowanych zakupem wartości kolekcjonerskich, do szesnastu Oddziałów Okręgowych NBP zlokalizowanych w miastach wojewódzkich oraz do sklepu internetowego NBP: kolekcjoner.nbp.pl.

Plany emisyjne NBP

W kolejnych miesiącach 2023 r. numizmatycy i kolekcjonerzy będą mogli wzbogacić swoje zbiory m.in. monetami kolekcjonerskimi z serii „Polskie Termopile” czy „Skarby Stanisława Augusta”. Na 12 kwietnia zaplanowana została emisja dwóch monet kolekcjonerskich – złotej monety o nominale 200 zł oraz srebrnej monety o nominale 10 zł – upamiętniających „80. Rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim”. W maju natomiast zainaugurowana zostanie nowa seria monet – „W Polskę wierzę”.

Szczegółowe informacje o zaplanowanych emisjach monet i banknotów kolekcjonerskich na 2023 rok, datach i nominałach znajdują się są na stronie Narodowego Banku Polskiego w Planie emisji wartości kolekcjonerskich i monet okolicznościowych na 2023 r.

Szczegółowe informacje o nowej monecie kolekcjonerskiej NBP

Moneta kolekcjonerska „Stanisław Wojciechowski”

nominał: 10 zł

metal: Ag 925/1000

stempel: lustrzany

średnica: 32,00 mm

masa: 14,14 g

brzeg (bok): gładki

nakład: do 10 000 szt.

Projektant: Dominika Karpińska-Kopiec

Emitent: NBP

Na zlecenie NBP monety wyprodukowała Mennica Polska S.A.