Przełom? "Financial Times": Ukraina zgodziła się na porozumienie z USA w sprawie minerałów; Waszyngton zrezygnował z najsurowszych żądań

Ukraina zgodziła się na amerykańskie porozumienie w sprawie minerałów po tym, gdy Waszyngton zrezygnował z najsurowszych żądań – poinformował brytyjski dziennik „Financial Times”, powołując się na ukraińskich urzędników. Wartość ziem rzadkich, stosowanych m.in. w wysokich technologiach, które znajdują się terenie Ukrainy szacuje się na dziesiątki bilionów dolarów – czytamy z kolei w amerykańskim „Newsweeku”.

Ukraina gotowa na podpisanie umowy z USA

Kijów jest teraz gotowy do podpisania porozumienia w sprawie wspólnego rozwoju swoich zasobów mineralnych, w tym ropy i gazu, po tym, gdy USA zrezygnowały z żądań prawa do 500 mld dolarów potencjalnych dochodów z eksploatacji tych zasobów

— czytamy w „FT”.

Ukraińscy urzędnicy wyrazili nadzieję, że przyjęcie umowy poprawi stosunki z administracją prezydenta Donalda Trumpa i utoruje drogę do długoterminowego zaangażowania USA w bezpieczeństwo kraju.

Umowa w sprawie minerałów to tylko część obrazu. Wielokrotnie słyszeliśmy od administracji USA, że jest to część większego obrazu

— powiedziała w „Financial Times” wicepremier i minister sprawiedliwości Ukrainy Olha Stefaniszyna, która prowadziła negocjacje.

Porozumienie do, którego dotarła redakcja „FT”, określane przez dziennik jako „ostateczne”, datowane jest na 24 lutego. Według postanowień tam zawartych, planowane jest ustanowienie funduszu, do którego Ukraina wnosiłaby 50 proc. wpływów z „przyszłej monetyzacji” państwowych zasobów minerałów, w tym ropy i gazu, oraz powiązanej z tym logistyki. Fundusz ten miałby inwestować w projekty w Ukrainie.

Umowa wyklucza zasoby mineralne, które już zasilają ukraińską kasę rządową, co oznacza, że nie obejmowałby działalności Naftohazu lub Ukrnafty, największych ukraińskich producentów gazu i ropy.

Dokument stwierdza, że USA będą wspierać rozwój gospodarczy Ukrainy w przyszłości.

Jak donosi „FT”, porozumienie pomija wszelkie odniesienia do amerykańskich gwarancji bezpieczeństwa, na które Kijów pierwotnie nalegał w zamian za zgodę na umowę. Pozostawia także otwarte kluczowe kwestie, m.in. wielkość udziałów USA w funduszu i warunki umów „współwłasności”, które mają zostać rozstrzygnięte w kolejnych umowach.

Kolejne kroki

Według informacji ukraińskich urzędników, porozumienie w sprawie minerałów zostało już zatwierdzone przez ministrów sprawiedliwości, gospodarki i spraw zagranicznych. Wyrazili oni oczekiwanie, że prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski w nadchodzących tygodniach uda się do Białego Domu, gdzie odbędzie się ceremonia podpisania dokumentu z prezydentem USA Donaldem Trumpem.

To będzie szansa dla prezydenta (Zełenskiego), aby omówić szerszy obraz sytuacji. A potem będziemy mogli pomyśleć o kolejnych krokach

— powiedział jeden z urzędników.

Ukraińscy urzędnicy podkreślili, że dokument jest tylko „umową ramową” i że żadne przychody nie zostaną przekazane, dopóki fundusz nie zostanie uruchomiony. Ma to dać czas obu stronom na wyjaśnienie wszelkich potencjalnych nieporozumień. Jak zaznacza „FT”, wśród nierozstrzygniętych kwestii jest uzgodnienie jurysdykcji umowy.

Rząd Zełenskiego musi uzyskać zgodę ukraińskiego parlamentu, w którym posłowie opozycji zapowiedzieli, że przed ratyfikacją takiej umowy przeprowadzą „burzliwą” debatę.

Metale ziem rzadkich warte dziesiątki bilionów dolarów

Wartość ziem rzadkich, stosowanych m.in. w wysokich technologiach, które znajdują się terenie Ukrainy szacuje się na dziesiątki bilionów dolarów – czytamy z kolei w amerykańskim „Newsweeku”.

Magazyn poinformował, że większość ukraińskich rezerw metali ziem rzadkich znajduje się w obwodach donieckim, ługańskim, zaporoskim, chersońskim oraz na Krymie, który został nielegalnie anektowany przez Rosję w 2014 roku.

Według magazynu „Forbes” ok. 70 proc. krytycznych zasobów mineralnych Ukrainy, o szacowanej wartości 14,8 bln dol., skoncentrowanych jest w obwodach: dniepropietrowskim, donieckim i ługańskim, przy czym Rosja obecnie kontroluje znaczne części terytorium tych dwóch ostatnich.

Ministra gospodarki Ukrainy Julia Swyrydenko, cytowana przez stację BBC, stwierdziła, że obecnie na terytoriach okupowanych przez Rosję znajdują się zasoby minerałów o wartości 350 mld dol.

Zgodnie z danymi Ukraińskiej Służby Geologicznej na terytorium kraju znajduje się 5 proc. światowych złóż krytycznych surowców, w tym m.in. 19 mln ton rezerw grafitu co czyni Ukrainę jednym z pięciu wiodących państw na świecie pod względem dostaw tego minerału. Grafit jest wykorzystywany m.in. do produkcji akumulatorów do pojazdów elektrycznych.

Ukraina posiada także ok. 33 proc. wszystkich europejskich złóż litu, kluczowego składnika do produkcji baterii. Przed rosyjskim pełnoskalowym atakiem w 2022 r. globalny udział Ukrainy w produkcji tytanu wynosił 7 proc. Metal ten jest powszechnie wykorzystywany od budowy samolotów po elektrownie.

Poza tym posiada też znaczące złoża metali ziem rzadkich. To grupa 17 pierwiastków wykorzystywanych m.in. do produkcji broni, elektroniki czy turbin wiatrowych.

Kanadyjska firma konsultingowa SecDev zajmująca się ryzykiem geopolitycznym, na zlecenie „Washington Post” przeprowadziła w sierpniu 2022 r. analizę, która wykazała, że w pierwszych miesiącach wojny Rosja zajęła terytorium, na którym znajduje się 63 proc. ukraińskich kopalni węgla oraz połowa ukraińskich złóż manganu, cezu, tantalu i pierwiastków ziem rzadkich.

Kreml oznajmił we wtorek, że Rosja ma dużo metali ziem rzadkich i jest otwarta na współpracę z USA w ich wydobyciu. Według Władimira Putina chodzi też o złoża w Donbasie. Dzień wcześniej prezydent Donald Trump powiedział, że USA są bliskie zawarcia porozumienia z Ukrainą w sprawie tych surowców. Potwierdziła to ukraińska wicepremier ds. integracji europejskiej i euroatlantyckiej Olha Stefaniszyna.

kk/PAP