Europejski Trybunał Praw Człowieka potępił Rosję. Odmowa dostępu do archiwów narusza prawo do informacji

Europejski Trybunał Praw Człowieka potępił Rosję za odmówienie dostępu do archiwów na temat sowieckich represji m.in. organizacji pozarządowej, zajmującej się tymi kwestiami, Memoriał, uhonorowanej w 2022 roku Pokojową Nagrodą Nobla.

Badanie prawdy historycznej stanowi integralną część wolności słowa

— podkreśla w komunikacie Trybunał z siedzibą w Strasburgu.

Skargi w tej sprawie zostały złożone w latach 2012-22 przez pięciu obywateli Rosji badających historię represji politycznych w Związku Sowieckim oraz przez Memoriał w celu uzyskania dostępu do archiwów dotyczących m.in. „egzekucji i deportacji etnicznych zleconych przez organy pozasądowe w latach 30. i 40. XX wieku”.

W tym samym czasie Marie Dupuy, szwajcarska siostrzenica Raoula Wallenberga – szwedzkiego dyplomaty, który uratował pod koniec II wojny światowej dziesiątki tysięcy węgierskich Żydów, dostarczając im szwedzkie dokumenty – także zabiegała o dostęp do archiwów dotyczących sowieckich represji. Dupuy szukała informacji dotyczących losów Wallenberga, zmarłego w lipcu 1947 roku na Łubiance w Moskwie.

We wszystkich przypadkach wnioskodawcom całkowicie odmówiono dostępu do informacji, przekazano niepełne informacje lub zakazano im kopiowania oryginalnych dokumentów

— podaje Trybunał.

Jednego z wnioskodawców uznano nawet za winnego nielegalnego wejścia w posiadanie „osobistych i rodzinnych tajemnic” ofiar represji etnicznych podczas badań nad przymusowymi przesiedleniami Rosjan pochodzenia niemieckiego.

Odpowiedzialność Rosji przed Trybunałem

ETPCz uznał, że odmowa dostępu do archiwów jest traktowana jako „ingerencja w prawo tych osób do otrzymania informacji”, a zatem stanowi naruszenie art. 10. Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, dotyczącego wolności słowa.

Po napaści na Ukrainę w lutym 2022 roku Rosja została wykluczona z Rady Europy i od 16 września 2022 roku nie jest już stroną Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, ale odpowiada przed Trybunałem za naruszenia popełnione przed wykluczeniem.

CZYTAJ WIĘCEJ:

— Kijów czy Nowogród? Mit założycielski współczesnej Rosji. Wykład historiozoficzny Putina na temat rosyjskiej państwowości

— „Wobec agresywnych działań Rosji państwa Morza Bałtyckiego stanęły w obliczu coraz bardziej złożonych zagrożeń”. Wspólna deklaracja

PAP/JW