Przypominamy ludzi Kościoła, polityki, kultury, nauki i sportu zmarłych w ciągu minionego roku, zarówno z Polski jak i z zagranicy. Odeszli m.in. Jadwiga Barańska, Izabella Cywińska, Zofia Merle, Zofia Kucówna, Ernest Bryll, Paweł Huelle, ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, Janusz Majewski, Leszek Moczulski, Andrzej Mularczyk, Jerzy Stuhr i Jacek Zieliński. Anouk Aimee, Alice Munro, Alain Delon, Henry Kissinger, Ryan O’Neal, Mario Zagallo.

Zmarli Polacy

LISTOPAD 2023

1.11 – Marek Jarociński, polityk, menedżer i przedsiębiorca, działacz NSZZ „Solidarność”, wicewojewoda bydgoski (1989–91) – miał 73 lata.

7.11 – Krzysztof Jaślar, reżyser programów kabaretowych, autor tekstów kabaretowych, dziennikarz, reżyser teatralny – miał 75 lat.

9.11 – Andrzej Perepeczko, marynarz, pisarz i publicysta, oficer floty handlowej, wieloletni wykładowca w Wyższej Szkole Morskiej w Gdyni – miał 93 lata.

9.11 – Jacek Krywult, inżynier, menedżer i samorządowiec, prezydent Bielska-Białej (1981–82 i 2002–18) – miał 82 lata.

14.11 – Zbigniew Meres, strażak i polityk, komendant główny Państwowej Straży Pożarnej (1997–2002), senator KO VII i VIII kadencji – miał 71 lat.

16.11 – Benedykt Czuma, polityk, wydawca i dziennikarz, opozycjonista i więzień polityczny w PRL – miał 82 lata.

17.11 - Maciej Damięcki, aktor filmowy, telewizyjny, teatralny i dubbingowy - miał 79 lat.

19.11 – Włodzimierz Musiał, aktor teatralny i filmowy, odtwórca m.in. roli Adama Szpulskiego „Szpuli” w obu „Vabankach” – miał 92 lata.

19.11 – Marek Ałaszewski, kompozytor, gitarzysta, autor tekstów piosenek i wokalista, artysta malarz – miał 80 lat.

27.11 – Paweł Huelle, pisarz, prozaik, poeta i dramaturg, dyrektor TVP3 Gdańsk (1994–99) – miał 66 lat.

29.11 – Walerian Piotrowski, polityk, prawnik i działacz katolicki, adwokat, senator I i II kadencji – miał 95 lat.

30.11 - prof. Bolesław Fleszar, chemik, rektor Politechniki Rzeszowskiej (1981–82), senator KO I kadencji - miał 89 lat.

GRUDZIEŃ 2023

6.12 – Mirosława Krajewska-Marczewska, aktorka teatralna, filmowa i dubbingowa oraz piosenkarka - miała 83 lata.

13.12 – Zofia Merle-Mayzel, aktorka teatralna i filmowa - miała 85 lat.

13.12 – Lech Konopiński, poeta, satyryk, autor utworów dla dzieci i młodzieży oraz widowisk telewizyjnych – miał 92 lata.

14.12 – ks. Wiesław Niewęgłowski, duchowny rzymskokatolicki, pracownik naukowy i pisarz, duszpasterz środowisk twórczych – miał 82 lata.

17.12 – Jerzy Mamcarz, pieśniarz, poeta, kompozytor, autor piosenek, gitarzysta i satyryk – miał 71 lat.

17.12 - prof. Janusz Filipiak, informatyk, nauczyciel akademicki, założyciel i prezes spółki Comarch (1998–2023), prezes MKS Cracovia (2004–23) - miał 71 lat.

19.12 – Stefan Olszowski, działacz komunistyczny, członek Biura Politycznego KC PZPR (1970–80 i 1981–85), minister spraw zagranicznych (1971–76 i 1982–85), poseł na Sejm PRL V, VI i VII kadencji - miał 92 lata.

20.12 - ks. Ireneusz Skubiś, duchowny katolicki, honorowy redaktor naczelny tygodnika „Niedziela”, duszpasterz akademicki - miał 85 lat.

22.12 - Krzysztof Ludwik Respondek, aktor, piosenkarz i artysta kabaretowy - miał 54 lata.

23.12 – Izabella Cywińska-Michałowska, reżyser teatralny i filmowy, minister kultury i sztuki (1989–91) – miała 88 lat.

23.12 – Maciej Iłowiecki, dziennikarz i publicysta („Polityka”, „Fantastyka”, „Przegląd Techniczny”, „Problemy”), prezes SDP (1990-93), redaktor naczelny tygodnika „Spotkania” (1990–92) – miał 88 lat.

29.12 - Leszek Wosiewicz, reżyser (m.in. „Kornblumenblau”, „Cynga”, „Przeprowadzki”) i scenarzysta filmowy, nauczyciel akademicki - miał 76 lat.

29.12 - prof. Marceli Kosman, historyk, nauczyciel akademicki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu - miał 83 lata.

30.12 - prof. Wojciech Łączkowski, prawnik i nauczyciel akademicki, sędzia Trybunału Konstytucyjnego, członek Rady Polityki Pieniężnej I kadencji - miał 90 lat.

STYCZEŃ 2024

1.01 - Iwona Śledzińska-Katarasińska, dziennikarka, posłanka zasiadająca nieprzerwanie w Sejmie III RP przez 9 kadencji (1991–2023) - miała 82 lata.

1.01 - Aleksander Herzog, prawnik, prokurator, działacz opozycji w okresie PRL - miał 72 lata.

5.01 - ks. bp Ryszard Karpiński, duchowny rzymskokatolicki, pracował m.in. w Papieskiej Komisji ds. Duszpasterstwa Migracji i Podróżujących (1971-85), był cczłonkiem Rady Krajowej Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” - miał 88 lat.

9.01 – ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, polski Ormianin, duchowny katolicki, duszpasterz osób niepełnosprawnych i Ormian katolików, prezes Fundacji im. Brata Alberta, działacz społeczny, uczestnik opozycji antykomunistycznej w PRL, pisarz, poeta i publicysta - miał 67 lat.

10.01 – Janusz Majewski, reżyser filmowy, pisarz, scenarzysta, wykładowca w PWSFTviT w Łodzi (1969–91), rektor Warszawskiej Szkoły Filmowej (2012–24) – miał 92 lata.

12.01 - Marek Litewka, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, uczestnik „Spotkań z balladą” - miał 75 lat.

19.01 – Ewa Podleś, śpiewaczka operowa i estradowa, kontralt – miał 71 lat.

19.01 – prof. Piotr Węgleński, biolog, genetyk, rektor Uniwersytetu Warszawskiego (1999–2005), członek rzeczywisty PAN – miał 84 lata.

29.01 - Bogdan Pokropiński, maszynista kolejowy, pasjonat dróg żelaznych, autor książek o kolejach wąskotorowych, pracownik Muzeum Kolejnictwa w Warszawie (1982-2009) - miał 89 lat.

31.01 - Krzysztof Żabiński, polityk i przedsiębiorca, elektronik, poseł na Sejm X i I kadencji, minister, szef Urzędu Rady Ministrów (1991) - miał 70 lat.

31.01 – prof. Przemysław Waingertner, historyk, publicysta, wykładowca Uniwersytetu Łódzkiego – miał 54 lata.

LUTY 2024

1.02 – Feridun Erol, reżyser i scenarzysta filmowy tureckiego pochodzenia – miał 85 lat.

2.02 - Marian Pilot, pisarz, dziennikarz (m.in. PAP) oraz scenarzysta filmowy - miał 87 lat.

21.02 - Magdalena Cwenówna, aktorka filmowa, teatralna, telewizyjna i dubbingowa, ostatnia żona Adama Hanuszkiewicza - miała 69 lat.

21.02 – Tomasz Komenda, były więzień skazany za zabójstwo, uniewinniony po 18 latach pobytu w zakładzie karnym – miał 46 lat.

23.02 - Janusz Nowotarski, muzyk jazzowy, klarnecista, saksofonista; współzałożyciel zespołu Tropicale Thaitii Granda Banda - miał 78 lat.

25.02 - prof. Jerzy Jarzębski, krytyk i historyk literatury, znawca twórczości Witolda Gombrowicza, Brunona Schulza i Stanisława Lema - miał 76 lat.

27.02 - prof. Zbigniew Wesołowski, inżynier mechanik, od 2010 r. członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk - miał 91 lat.

MARZEC 2024

10.03 – Konstanty Ciciszwili, reżyser teatralny i filmowy oraz scenarzysta pochodzenia gruzińskiego – miał 86 lat.

11.03 - ks. abp Marian Gołębiewski, biskup senior archidiecezji wrocławskiej, ukarany (2021) przez Stolicę Apostolską za zaniedbania w wyjaśnianiu spraw wykorzystywania seksualnego małoletnich przez niektórych kapłanów (1996-2004) m.in. zakazem uczestnictwa w uroczystościach publicznych kościelnych i świeckich (11 marca 2023 r. złamał zakaz Watykanu, biorąc udział w święceniach biskupich ks. Sławomira Odera i jego ingresie do katedry gliwickiej) - miał 86 lat.

15.03 - Tomasz Łubieński, prozaik, dramaturg, eseista i tłumacz, redaktor naczelny miesięcznika „Nowe Książki”, taternik i alpinista - miał 85 lat.

15.03 – Maria Chwalibóg, aktorka teatralna i filmowa (m.in. „Kobieta samotna”) – miała 91 lat.

16.03 - Ernest Bryll, poeta, pisarz, autor tekstów piosenek, tłumacz i krytyk filmowy, dyplomata, ambasador w Irlandii (1991-95) - miał 89 lat.

17.03 – Janusz Komender, lekarz, minister zdrowia i opieki społecznej w rządzie Zbigniewa Messnera (1987–88) – miał 92 lata.

18.03 – Danuta Przesmycka, aktorka teatralna, filmowa i dubbingowa (m.in. Pinio w „Proszę słonia”) – miała 97 lat.

22.03 - prof. Kazimierz Szabelski, specjalista w zakresie teorii drgań i dynamiki maszyn, wytrzymałości zmęczeniowej konstrukcji oraz mechaniki światłowodów, rektor Politechniki Lubelskiej (1996–2002) - miał 86 lat.

23.03 – Leszek Długosz, literat, kompozytor, pianista, aktor, Kawaler Orderu Orła Białego (2021), laureat Nagrody Mediów Publicznych (2022) – miał 82 lata.

27.03 – Stanisława Ryster, prawniczka i prezenterka związana z Telewizją Polską, prowadząca teleturniej „Wielka gra” (1975–2006) – miała 81 lat.

27.03 - prof. Jerzy Niemiec, pedagog, prorektor Uniwersytetu Warszawskiego ds. Filii w Białymstoku (1982-98) i prorektor Uniwersytetu w Białymstoku (1998-99) – miał 95 lat.

31.03 - Jerzy Piekarzewski, działacz sportowy i społeczny, honorowy prezes Polonii Warszawa - miał 90 lat.

KWIECIEŃ 2024

1.04 – Mieczysław Grąbka, aktor filmowy, teatralny i dubbingowy, uczestnik „Spotkań z balladą”, reżyser i wykładowca PWST w Krakowie – miał 73 lata.

5.04 - Tadeusz Antoni Stankiewicz, polski Sprawiedliwy wśród Narodów Świata – miał 93 lata.

5.04 – prof. Stanisław Michalczyk, politolog, medioznawca, wykładowca Uniwersytetu Śląskiego – miał 67 lat.

6.04 – Zofia Kucówna, aktorka teatralna, kabaretowa i filmowa, pedagog, pisarka – miała 90 lat.

15.04 - prof. Jadwiga Staniszkis, socjolog, laureatka Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (2004), publicystka - miała 81 lat.

16.04 – Tomasz Świderek, dziennikarz specjalizujący się dziedzinie telekomunikacji, związany m.in. z „Gazetą Wyborczą” i „Rzeczpospolitą” – miał 62 lata.

18.04 - ks. Stanisław Bartmiński, duchowny katolicki, dziennikarz, autor publikacji turystycznych, współtwórca i konsultant serialu „Plebania” - miał 87 lat.

20.04 - Jarosław Alojzy Szczepański, dziennikarz i urzędnik, opozycjonista w PRL, działacz związków zawodowych na Podkarpaciu - miał 71 lat.

21.04 - prof. Hieronim Kubiak, socjolog, działacz polityczny, członek Biura Politycznego KC PZPR (1981–86), profesor zwyczajny UJ - miał 89 lat.

21.04 - Jan Sylwester Drost, artysta plastyk, projektant wzornictwa przemysłowego, technolog szkła - miał 89 lat.

22.04 - Leszek Staroń, reżyser, scenarzysta, scenograf i aktor - miał 86 lat.

24.04 – prof. Władysław Miodunka, językoznawca, pionier glottodydaktyki polonistycznej, pierwszy przewodniczący Państwowej Komisji ds. Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego, prorektor UJ (2002-08) – miał 79 lat.

MAJ 2024

5.05 – Zbigniew Szałajda, inżynier hutnik i polityk PZPR, minister hutnictwa i przemysłu maszynowego (1980–82), wicepremier (1982–88) - miał 89 lat.

6.05 - Jacek Zieliński, wokalista, trębacz, skrzypek, aranżer i kompozytor, współzałożyciel zespołu Skaldowie - miał 77 lat.

7.05 - Jan Ptaszyn Wróblewski, muzyk jazzowy, kompozytor, aranżer, dyrygent, krytyk muzyczny, laureat Nagrody Mediów Publicznych (2019) - miał 88 lat.

10.05 - Maria Dłużewska, reżyserka filmów dokumentalnych, scenarzystka, aktorka, opozycjonistka w PRL, działaczka „Solidarności Walczącej” (1984-88), laureatka Nagrody Mediów Publicznych (2020) - miała 72 lata.

10.05 - Barbara Nawratowicz-Stuart, aktorka, artystka kabaretowa i dziennikarka radiowa, współzałożcielka i artystka Piwnicy pod Baranami (1956–65), autorka audycji i korespondentka Radia Wolna Europa (1965–94) - miała 91 lat.

13.05 – Piotr Ulatowski, pianista, kompozytor, aktor w teatrach dla dzieci, malarz – miał 65 lat.

14.05 - Zofia Czekalska z d. Sosnowska „Sosenka”, uczestniczka Powstania Warszawskiego, hafciarka, krawcowa teatralna, działaczka kombatancka - miała 100 lat.

16.05 – Andrzej Grzela, lekarz, wokalista i współzałożyciel zespołu folkowego Ryczące Dwudziestki – miał 59 lat.

18.05 - Jan Sołek, samorządowiec, dziennikarz i urzędnik, opozycjonista w PRL - miał 65 lat.

21.05 - Zenon Wechmann, harcerz, działacz społeczny, więzień polityczny (1952-55) i opozycjonista w PRL, uczestnik Poznańskiego Czerwca 1956 - miał 96 lat.

21.05 - Jan Andrzej Paweł Kaczmarek, kompozytor, autor muzyki do filmów i spektakli teatralnych, laureat Oscara (2005) - miał 71 lat.

21.05 - Marian Kalwary, polski działacz społeczności żydowskiej, prezes Stowarzyszenia Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej (2019–24), realizator filmów oświatowych - miał 93 lata.

22.05 - Witalis Skorupka „Orzeł”, żołnierz Armii Krajowej, w 1945 r. skazany na karę śmierci - ułaskawiony przez Bieruta, pułkownik WP w stanie spoczynku - miał 101 lat.

26.05 - Ludwika Wujec, fizyk, nauczycielka, działaczka samorządowa i polityczna, uczestniczka opozycji demokratycznej w PRL - miała 83 lata.

27.05 - prof. Jan Kieniewicz, historyk, nauczyciel akademicki i dyplomata, ambasador RP w Hiszpanii (1990–94) - miał 85 lat.

CZERWIEC 2024

1.06 - Janusz Rewiński, aktor, satyryk i polityk, poseł na Sejm I kadencji z ramienia Polskiej Partii Przyjaciół Piwa - miał 74 lata.

1.06 – Andrzej Kostenko, operator filmowy, reżyser i scenarzysta, realizator filmów krótkometrażowych i dokumentalnych – miał 87 lat.

3.06 - Jan Szurmiej, aktor, reżyser, inscenizator i choreograf, znawca kultury żydowskiej - miał 77 lat.

6.06 - Mateusz Sitek, wojskowy, żołnierz 1 Warszawskiej Brygady Pancernej, zginął pchnięty nożem na granicy polsko-białoruskiej - miał 20 lat.

10.06 – Arkadiusz Tomiak, operator filmowy, autor zdjęć m.in. do „Oficera”, „Palimpsetu”, „Statystów” i „Czerwonych maków” - miał 55 lat.

21.06 – Andrzej Mularczyk, pisarz, reporter, autor słuchowisk radiowych, scenarzysta filmowy (m.in. „Sami swoi”, „Nie ma mocnych”, „Kochaj albo rzuć”, serial „Dom”) – miał 94 lata.

26.06 - Urszula Wenda, lekarka ratująca rannych podczas pacyfikacji katowickiej kopalni Wujek 16 grudnia 1981 roku - miała 94 lata.

29.06 - Barbara Trzeciak-Pietkiewicz, dziennikarka radiowa i telewizyjna, producentka, realizatorka i scenarzystka filmów dokumentalnych - miała 78 lat.

30.06 – Edward Redliński, reporter, prozaik (m.in. „Konopielka” i „Nikiformy”) scenarzysta i dramatopisarz (m.in. „Wcześniak” i „Awans”) – miał 84 lata.

LIPIEC 2024

1.07 – Waldemar Kuchanny, dziennikarz „Gazetej Wyborczej” (1990-2001) i „NIE” (2002-24), redaktor naczelny tego tygodnika (2023-24) – miał 58 lat.

5.07 - Jerzy Swatoń, inżynier i polityk, członek PZPR (1970-89), minister środowiska (2004–05) w rządzie Marka Belki - miał 77 lat.

7.07 - Tadeusz Woźniak, muzyk, kompozytor, wokalista autor i wykonawca „Zegarmistrza światła” (Nagroda Główna na FPP w Opolu, 1972), kolekcjoner starych zegarów - miał 77 lat.

9.07 - Jerzy Stuhr, aktor teatralny, dubbingowy i filmowy, reżyser, pedagog i pisarz, profesor sztuk teatralnych - miał 77 lat.

15.07 - Jan Tomkowski, prof. historii literatury polskiej w Instytucie Badań Literackich PAN, współzałożyciel Stowarzyszenia Pisarzy Polskich - miał 69 lat.

19.07 – Anna Gawłowska, polska superstulatka będąca jednocześnie najstarszą żyjącą Polką – miała 111 lat.

22.07 – Andrzej Milczanowski, prawnik i polityk, opozycjonista w PRL, minister spraw wewnętrznych (1992–95) – miał 85 lat.

25.07 - prof. Zbigniew Heidrich, inżynier środowiska, wykładowca PW, redaktor naczelny czasopisma „Gaz, Woda i Technika Sanitarna” (2003-21) - miał 85 lat.

30.07 - Bogumiła Wander, spikerka i prezenterka Telewizji Polskiej (1965-2003 oraz 2012) - miała 80 lat.

SIERPIEŃ 2024

1.08 – Barbara Sowa, „Basia”, żołnierz ZWZ-AK, w chwili śmierci najstarsza uczestniczka Powstania Warszawskiego – miała 106 lat.

10.08 – Wanda Thun, „Wandzia”, pielęgniarka, sanitariuszka w Powstaniu Warszawskim - miała 99 lat.

10.08 - Izabela Mrzygłocka, ekonomistka i działaczka samorządowa, posłanka na Sejm V, VI, VII, VIII, IX i X kadencji (2005–24) - miała 65 lat.

27.08 – Rena Rolska, piosenkarka (m.in. „Złoty pierścionek”, „Na Francuskiej i „Ej, Piotr”), aktorka estradowa („Rolska do tablicy” w „Podwieczorku przy mikrofonie”) - miała 92 lata.

29.08 – prof. Hieronim Szczegóła, historyk, rektor Wyższej Szkoły Pedagogicznej W Zielonej Górze (1971-75, 1981-84, 1996-99) – miał 92 lata.

30.08 – Jerzy Klocek, wiolonczelista solista, kameralista i muzyk Polskiej Orkiestry Kameralnej (1982–2011), a następnie Sinfonii Varsovii – miał 83 lata.

WRZESIEŃ 2024

6.09 – Zbigniew Madej, ekonomista i polityk w PRL, przewodniczący Komisji Planowania przy Radzie Ministrów (1981–82) wicepremier (1981–83) – miał 92 lata.

7.09 - Helena Michalik, polska superstulatka, od 19 2024 roku najstarsza żyjąca Polka - miała 110 lat.

9.09 – Robert Smoktunowicz, prawnik i polityk, adwokat, senator V i VI kadencji – miał 62 lata.

11.09 – Michał Sobelman, tłumacz literatury hebrajskiej, rzecznik prasowy ambasady Izraela w Polsce, redaktor naczelny pisma „Słowo Żydowskie”, scenarzysta filmów dokumentalnych – miał 71 lat.

14.09 – prof. Andrzej Zieliński, inżynier, wykładowca akademicki, minister łączności (1993–97) – miał 89 lat.

14.09 - Andrzej Jedynak, inżynier, polityk i dyplomata w PRL, ambasador w Austrii (1978-80), minister przemysłu maszyn ciężkich i rolniczych (1980–81), wicepremier (1981–82), amabsador w Czechosłowacji (1982–1988)- miał 92 lata.

18.09 - Jerzy Wuttke, plastyk, nauczyciel akademicki i polityk, profesor sztuk plastycznych, poseł na Sejm X i II kadencji - miał 79 lat.

18.09 - Lech Sołuba, aktor teatralny i filmowy - miał 76 lat.

18.09 - Felicjan Andrzejczak, piosenkarz i muzyk, wokalista Budki Suflera (1982–83); śpiewał m.in. „Jolka, Jolka pamiętasz” i „Noc komety” - miał 76 lat.

19.09 - Antoni Fałat, malarz, grafik i rysownik, twórca i rektor Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie - miał 81 lat.

20.09 - Barbara Horawianka, aktorka teatralna i filmowa - miała 94 lata.

21.09 - Roman Zwiercan, działacz społeczny, publicysta, organizator podziemnej poligrafii, członek Solidarności oraz Solidarności Walczącej - miał 62 lata.

25.09 - Grzegorz Tuderek, inżynier, menedżer, polityk, poseł na Sejm III i IV kadencji - miał 86 lat.

30.09 - Andrzej Makowiecki, pisarz, reporter, podróżnik, scenarzysta - miał 86 lat.

30.09 - Wiesław Hejno, aktor, lalkarz, reżyser, scenarzysta, publicysta, profesor sztuk teatralnych - miał 88 lat.

PAŹDZIERNIK 2024

9.10 – prof. Andrzej Lewiński, lekarz, endokrynolog, wieloletni przewodniczący Rady Naukowej „Centrum Zdrowia Matki Polki”, rektor Uniwersytetu Medycznego w Łodzi (2002–08) – miał 71 lat.

10.10 – Leszek Moczulski, dziennikarz, publicysta, polityk, historyk, opozycjonista i więzień polityczny w PRL, założyciel Konfederacji Polski Niepodległej, kandydat w wyborach prezydenckich 1990 roku – miał 94 lata.

12.10 - ks. abp Edward Ozorowski, duchowny rzymskokatolicki, profesor nauk teologicznych, rektor Archidiecezjalnego Wyższego Seminarium Duchownego w Białymstoku (1979–92), arcybiskup metropolita białostocki (2006–17), arcybiskup senior archidiecezji białostockiej - miał 83 lata.

14.10 – prof. Stefan Jakobielski, historyk, archeolog, filolog, epigrafik, jeden z pionierów badań Nubii, kierownik Pracowni Nubiologii w Zakładzie Archeologii Śródziemnomorskiej PAN (1974–2002) – miał 87 lat.

15.10 - Leszek Szaruga (Aleksander Wirpsza), poeta, prozaik, eseista, historyk literatury, krytyk, tłumacz niemieckiej, rosyjskiej i ukraińskiej poezji, wykładowca uniwersytecki – miał 78 lat.

20.10 - Janusz Olejniczak, pianista, pedagog, sporadycznie aktor; laureat VI nagrody na VIII Międzynarodowym Konkursie Chopinowskim (1970) - miał 72 lata.

20.10 - Zbigniew Pawelski „Jastrząb”, Powstaniec Warszawski, plastyk, architekt (m.in. hotel Victoria i kościół św. Zygmunta w Warszawie, Nowohuckie Centrum Kultury) - miał 99 lat.

21.10 – prof. Michał Kobusiewicz, archeolog, badacz pradziejów Europy i Afryki północno-wschodniej, wieloletni wykładowca UAM w Poznaniu – miał 85 lat.

24.10 - Jadwiga Barańska, aktorka teatralna, filmowa (m.in. tytułowa „Hrabina Cosel” i Barbara Niechcic w „Nocach i dniach”), scenarzystka - miała 89 lat.

28.10 - Elżebieta Zającówna, aktorka teatralna i filmowa (m.in. „Vabank”, „Seksmisja”, „Matki, żony i kochanki”) - miała 66 lat.

Świat

Przypominamy zmarłych w ciągu minionego roku ludzi światowej polityki, kultury, nauki i sportu. Odeszli m.in. Anouk Aimee, Alice Munro, Alain Delon, Henry Kissinger, Ryan O’Neal, Mario Zagallo, Luigi „Gigi” Riva, Aleksiej Nawalny, Nikołaj Ryżkow, John Barth, Cesar Luis Menotti i Ismail Kadare.

LISTOPAD 2023

07.11 - Frank Borman, amerykański astronauta, dowódca pierwszej załogowej misji na orbitę Księżyca - miał 95 lat.

10.11 - John Bailey, amerykański operator filmowy, były przewodniczący Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej, znany z pracy przy głośnych tytułach, takich jak „Silverado”, „Na linii ognia” czy „Dzień świstaka” - miał 81 lat.

11.11 - Raphael Dwamena, ghański piłkarz, grający w lidze albańskiej, ośmiokrotny reprezentant Ghany - miał 28 lat.

12.11 - Karel Schwarzenberg, książę, czeski polityk, działacz na rzecz praw człowieka, przyjaciel Polski i orędownik czesko-polskiej współpracy - miał 85 lat.

17.11 - Suzanne Shepherd, amerykańska aktorka (m.in. „Requiem dla snu”, „Chłopcy z ferajny” i „Rodzina Soprano”) - miała 89 lat.

18.11 - Ruud Geels, holenderski piłkarz, zdobywca Pucharu Europy z Feyenoordem Rotterdam (1970) i jeden z najlepszych strzelców Ajaksu Amsterdam - w ciągu czterech lat w 166 meczach zdobył 153 bramki - miał 75 lat.

19.11 - Rosalynn Carter, amerykańska działaczka społeczna, Pierwsza Dama USA (1977-81) w kadencji Jimmy’ego Cartera - miała 96 lat.

19.11 - Sara Tavares, portugalska piosenkarka - miała 45 lat.

20.11 - Nina Katerli, rosyjska pisarka, działaczka społeczna zaangażowana w obronę osób represjonowanych z powodów politycznych, w Polsce wyszła jej książka „Tamten świat” - miała 89 lat.

22.11 - Emmanuel Le Roy Ladurie, francuski historyk, profesor College de France, dyrektor generalny Biblioteki Narodowej - miał 94 lata.

24.11 - Marc Thorpe, amerykański specjalista od efektów wizualnych, pracował przy takich filmach jak „Gwiezdne Wojny” czy „Indiana Jones” - miał 77 lat.

25.11 - Terry Venables, angielski piłkarz, były selekcjoner piłkarskiej reprezentacji Anglii, trener FC Barcelony i wielu angielskich zespołów - miał 80 lat.

26.11 - Kevin „Geordie” Walker, angielski muzyk, współzałożyciel i gitarzysta brytyjskiej grupy rockowej Killing Joke - miał 64 lata.

27.11 - Frances Sterhagen, amerykańska aktorka, znana m.in. z „Seks w wielkim mieście”, laureatka dwóch nagród Tony, nazywanych „teatralnymi Oscarami” - miała 93 lata.

28.11 - Charlie Munger, amerykański miliarder, inwestor, prawa ręka Warrena Buffetta - miał 99 lat.

29.11 - Henry Kissinger, amerykański polityk, dyplomata, były sekretarz stanu USA, doradca ds. bezpieczeństwa narodowego podczas prezydentur Roberta Nixona i Geralda Forta - miał 100 lat.

30.11 - Sante Gaiardoni, włoski kolarz, dwukrotny mistrz olimpijski w kolarstwie torowym z 1960 roku, dwukrotny mistrz świata - miał 84 lata.

30.11 - Shane MacGowan, irlandzki muzyk, jeden z założycieli angielsko-irlandzkiego zespołu The Pogues, grającego celtyckiego punk rocka - miał 64 lata.

30.11 - Elliott Erwitt, amerykański fotograf i filmowiec, którego czarno-białe zdjęcia gwiazd, polityków i psów weszły do kanonu kultury - miał 95 lat.

GRUDZIEŃ 2023

01.12 - Sandra Day O’Connor, amerykańska prawniczka, była sędzia Sądu Najwyższego i pierwsza kobieta na tym stanowisku - miała 93 lata.

03.12 - Leontij Sandulak, ukraiński działacz niepodległościowy, współautor Aktu Niepodległości Ukrainy, jeden z założycieli Ludowego Ruchu Ukrainy - miał 87 lat.

03.12 - Andrea Fay Friedman, amerykańska aktora, znana z serialu „Dzień za dniem” - miała 55 lat.

04.12 - Juanita Castro, amerykanka kubańskiego pochodzenia, szpieg CIA, młodsza siostra Fidela i Raula Castro, których politykę krytykowała - miała 90 lat.

07.12 - Keisha Nash-Whitaker, amerykańska aktorka, modelka, przedsiębiorczyni - miała 51 lat.

08.12 - Ryan O’Neal, amerykański aktor, najbardziej znany z roli w „Love Story” - miał 82 lata.

10.12 - Graziella Magherini, włoska psychiatra, psychoanalityczka, odkryła i przeanalizowała tzw. syndrom Stendhala, czyli zespół zaburzeń spowodowanych widokiem wspaniałych dzieł sztuki i zabytków - miała 96 lat.

11.12 - André Braugher, amerykański aktor, znany z takich produkcji jak: „Brooklyn 9-9”, „Dr House” czy „Sprawa idealna” - miał 61 lat.

11.12 - Camden Toy, amerykański aktor, znany z ról potworów i złoczyńców, zagrał m.in. w „Masce grozy” oraz „Buffy: Postrach wampirów” - miał 68 lat.

13.12 - Antonio Juliano, włoski piłkarz, reprezentant Włoch, zdobywca mistrzostwa Europy i świata - miał 81 lat.

13.12 - Pedro Henrique, brazylijski piosenkarz - miał 30 lat.

16.12 - Nawaf al-Ahmad al-Dżaber al-Sabah, emir Kuwejtu - miał 86 lat.

16.12 - Colin Burgess, australijski perkusista, pierwszy perkusista australijskiego zespołu hardrockowego AC/DC - miał 77 lat.

17.12 - Otar Ioseliani, gruziński reżyser filmowy, scenarzysta, aktor - miał 89 lat.

20.12 - Torben Ulrich, duński tenisista, malarz, dziennikarz, muzyk - miał 95 lat.

26.12 - Wolfgang Schäuble, niemiecki polityk, były minister spraw wewnętrznych i finansów, poseł z ponad 50-letnim stażem, przewodniczący Bundestagu - miał 81 lat.

27.12 - Jacques Delors, francuski polityk, ekonomista, europoseł, przewodniczący Komisji Europejskiej (1985-95), stał na czele tzw. komisji Delorsa, która zarekomendowała stworzenie wspólnego rynku Unii Europejskiej i wprowadzenie euro - miał 98 lat.

27.12 - Gaston Glock, austriacki inżynier, twórca i producent popularnych na całym świecie pistoletów samopowtarzalnych, opartych na polimerowym szkielecie - miał 94 lata.

27.12 - Seon-Gyun Lee, południowokoreański aktor, znany z roli w filmie „Parasite” - miał 48 lat.

30.12 - Tom Wilkinson, brytyjski aktor, dwukrotnie nominowany do Oscara, zdobywca nagrody BAFTA, Złotego Globu i Primetime Emmy - miał 75 lat.

30.12 - Bryan Ansell, brytyjski projektant gier fabularnych i wojennych, twórca „Warhammera”, dyrektor zarządzający Games Workshop - miał 68 lat

STYCZEŃ 2024

02.01 - Cwi Zamir, izraelski szpieg polskiego pochodzenia, były szef Mosadu (1968-74) - miał 98 lat.

04.01 - Glynis Johns, brytyjska aktorka, tancerka, znana z roli w musicalu „Mary Poppins”, uważana za jedną z ostatnich wielkich aktorek tzw. złotej ery Hollywood i klasycznego kina brytyjskiego - miała 100 lat.

04.01 - David Soul, amerykański aktor, odtwórca roli detektywa Kena „Hutcha” Hutchinsona w serialu telewizyjnym z lat 70. „Starsky i Hutch” - miał 80 lat.

05.01 - Mario Zagallo, brazylijski piłkarz i trener, pierwszy, który jako zawodnik i trener zdobył mistrzostwo świata - odniósł w sumie 4 mundialowe tryumfy - miał 92 lata.

07.01 - Franz Beckenbauer, niemiecki piłkarz i trener, dwukrotnie zdobył mistrzostwo świata: jako piłkarz (1974) i selekcjoner (1990) - miał 78 lat.

08.01 - Wadzim Chraśko, białoruski więzień polityczny - miał 50 lat.

11.01 - Jurij Sołomin, rosyjski aktor filmowy (m.in. „Adiutant jego ekscelencji” i „Dersu Uzała”), teatralny; jeden z symboli kina sowieckiego - miał 88 lat.

11.01 - Lynne Marta, amerykańska aktorka filmowa i telewizyjna (m.in. Starsky i Hutch”, „Dni naszego życia” i „Footloose”) - miała 78 lat.

14.01 - Lew Rubinsztejn, rosyjski poeta i aktywista - miał 76 lat.

15.01 - Carles Falcon, hiszpański motocyklista, zawodnik zespołu TwinTrail Racing - miał 45 lat.

16.01 - ks. kard. Sergio Sebastiani, włoski duchowny rzymskokatolicki, bliski współpracownik papieży, emerytowany przewodniczący Prefektury Spraw Ekonomicznych Stolicy Apostolskiej - miał 92 lata.

17.01 - Dejan Milojevic, serbski koszykarz, mistrz Europy z 2001 roku z reprezentacją Jugosławii, asystent trenera drużyny NBA Golden State Warriors - miał 46 lat.

17.01 - Shawn Barber, kanadyjski lekkoatleta, rekordzista Kanady i mistrz świata z 2015 roku w skoku o tyczce - miał 29 lat.

17.01 - Benedict Fitzgerald, amerykański scenarzysta, współautor scenariusza „Pasji” Mela Gibsona - miał 74 lata.

20.01 - David Gail, amerykański aktor filmowy i telewizyjny (m.in. „Szpital miejski”, „Port Charles” i „Beverly Hills, 90210”) - miał 58 lat.

20.01 - Norman Jewison, kanadyjski reżyser filmowy, trzykrotnie nominowany do nagrody Oscara - miał 97 lat.

22.01 - Luigi „Gigi” Riva, włoski piłkarz, najlepszy strzelec piłkarskiej reprezentacji Włoch (35 goli), mistrz Europy (1968), wicemistrz świata (1970), trzykrotny król strzelców Serie A - miał 79 lat.

22.01 - Dexter Scott King, amerykański prawnik, orędownik praw obywatelskich i praw zwierząt, syn Martina Luthera Kinga - miał 62 lata.

23.01 - Frank Farian, niemiecki producent muzyczny, stał za sukcesem m.in. Boney M i Milli Vanilli - miał 82 lata.

23.01 - Gary Graham, amerykański aktor, znany z seriali, takich jak „Alien Nation” (znanym w Polsce jako „Przybysze”) i „Star Trek” - miał 73 lata.

23.01 - Chita Rivera, amerykańska aktorka broadwayowska, piosenkarka, tancerka (m.in. „Chicago” czy „West Side Story”) - miała 91 lat.

24.01 - Sara Laskier de Rus, argentyńska obrończyni praw człowieka, z pochodzenia Polka, więźniarka niemieckiego nazistowskiego KL Auschwitz, członkini stowarzyszenia Matek z Placu Majowego - miała 97 lat.

28.01 - Luis „Matador” Tejada, panamski piłkarz, najlepszy strzelec w historii reprezentacji Panamy (43 gole), uczestnik MŚ 2018 w Rosji - miał 41 lat.

29.01 - Sandra Milo, włoska aktorka, muza Federico Felliniego, zagrała w ponad 70 filmach, w tym w nagrodzonym Oscarem „Osiem i pół” - miała 90 lat.

LUTY 2024

01.02 - Stanisław Pieszko, litewski inżynier, działacz polonijny, wieloletni wiceprezes Związku Polaków na Litwie, prezes fundacji „Samostanowienie”, były deputowany do Rady Najwyższej-Sejmu Restytucyjnego Republiki Litewskiej - miał 82 lata.

01.02 - Michel Jazy, francuski biegacz, syn polskich emigrantów, wicemistrz olimpijski i dwukrotny mistrz Europy - miał 87 lat.

03.02 - Wiktor Emanuel z dynastii Sabaudzkiej, syn ostatniego króla Włoch Humberta II - miał 86 lat.

03.02 - Aston Barrett, jamajski basista, nazywany „architektem reggae”, odznaczony przez rząd Jamajki Orderem Wyróżnienia, grał m.in. z Bob’em Marley’em - miał 77 lat.

04.02 - Hage Geingob, polityk, prezydent Namibii, zagorzały zwolennik idei niepodległościowych i przeciwnik apartheidu w RPA - miał 82 lata.

04.02 - Kurt Hamrin, szwedzki piłkarz, wicemistrz świata (1958) i najlepszy strzelec w historii Fiorentiny (150 bramek) - miał 89 lat.

04.02 - Earl „The Twirl” Cureton, amerykański koszykarz, dwukrotny mistrz koszykarskiej ligi NBA - miał 66 lat.

06.02 - Miguel Angel Gonzalez, hiszpański piłkarz, jeden z najlepszych bramkarzy Realu Madryt, zdobył osiem tytułów mistrza Hiszpanii, dwa Puchary UEFA i pięć Pucharów Króla - miał 76 lat.

07.02 - Alfred Grosser, francuski politolog, publicysta, historyk, jeden z prekursorów powojennego pojednania francusko-niemieckiego - miał 99 lat.

08.02 - Winfried Lipscher, niemiecki Warmiak, dyplomata, teolog i tłumacz, prekursor pojednania polsko-niemieckiego i aktywny uczestnik dialogu między Kościołami w obu krajach - miał 86 lat.

09.02 - Andre Jordan, portugalski biznesem polskiego pochodzenia, nazywany był „ojcem portugalskiej turystyki” - miał 90 lat.

10.02 - Wiktor Dmytruk, ukraiński tłumacz i krytyk literacki, przełożył na język ukraiński m.in. utwory Olgi Tokarczuk i Wisławy Szymborskiej - miał 78 lat.

16.02 - Aleksiej Nawalny, rosyjski opozycjonista, publicysta, prawnik, więzień polityczny - miał 47 lat.

18.02 - Roger Dicken, brytyjski specjalista od efektów specjalnych, znany ze swojej pracy na planie „Obcy - ósmy pasażer Nostromo” - miał 84 lata.

20.02 - Andreas Brehme, niemiecki piłkarz, mistrz świata (1990), wicemistrz świata (1986) i wicemistrz Europy (1992) - miał 63 lata.

20.02 - Ihar Lednik, białoruski działacz opozcyjny - miał 64 lata.

20.02 - Alicja Nagy, działaczka węgierskiej Polonii, m.in. była sekretarka Melchiora Wańkowicza - miała 79 lat.

21.02 - Stepan Chmara, ukraiński polityk, dysydent z czasów ZSRS, działacz niepodległościowy, więzień sowieckich obozów, popierał apele o wzajemnie przebaczenie krzywd historycznych Polaków i Ukraińców - miał 86 lat.

22.02 - Artur Jorge, portugalski piłkarz, były selekcjoner piłkarskiej reprezentacji Portugalii oraz twórca potęgi FC Porto - miał 78 lat.

24.02 - Kenneth Mitchell, amerykański aktor, znany m.in. z „Star Trek: Discovery”, „Jerycho” czy „Cud w Lake Placid” - miał 49 lat.

26.02 - René Pollesch, niemiecki reżyser teatralny, dyrektor berlińskiego teatru Volksbühne - miał 61 lat.

27.02 - Richard Lewis, amerykański aktor, komik (m.in. „Zostawić Las Vegas”, „Robin Hood: Faceci w rajtuzach” i serial „Pohamuj entuzjazm”) - miał 76 lat.

28.02 - Nikołaj Ryżkow, rosyjski polityk, wieloletni premier Związku Sowieckiego - miał 94 lata.

29.02 - Paolo Taviani, włoski reżyser, scenarzysta, wraz z bratem Vittorio zrealizował m.in. „Noc w San Lorenzo”, „Wywrotowców” i „We władzy ojca” (Złota Palma w Cannes) - miał 92 lata.

MARZEC 2024

01.03 - Akira Toriyama, japoński artysta mangi, twórca gier takich jak „Dragon Ball” i „Dr. Slump” - miał 68 lat.

06.03 - Rimas Tuminas, litewski reżyser teatralny, określany jako twórca fenomenu litewskiego teatru, który rozsławił Litwę na świecie - miał 73 lata.

10.03 - Konstanty Ciciszwili, gruziński reżyser teatralny i telewizyjny, od 1964 r. mieszkał i pracował w Polsce - miał 86 lat.

11.03 - Correa Vaillant, kubański bokser, mistrz olimpijski i mistrz świata - miał 71 lat.

13.03 - Philippe de Gaulle, francuski admirał, polityk, syn Charles’a de Gaulle’a - miał 102 lata.

13.03 - Neofit, bułgarski duchowny, patriarcha Bułgarskiej Cerkwi Prawosławnej - miał 78 lat.

14.03 - Frans B.M. de Waal, holendersko-amerykański naukowiec, badacz zachowań zwierząt, popularyzator nauki - miał 75 lat.

16.03 - David Seidler, brytyjsko-amerykański artysta, nagrodzony Oscarem za scenariusz filmu „Jak zostać królem” - miał 86 lat.

18.03 - Kenjiro Shinozuka, japoński kierowca, pierwszy Japończyk, który wygrał rajd Paryż-Dakar (1997) - miał 75 lat.

18.03 - Konstantin Kolcow, białoruski hokeista, były zawodnik ligi NHL - miał 42 lata.

18.03 - Joe Barone, włoski trener, dyrektor generalny Fiorentiny - miał 57 lat.

19.03 - Emmet Walsh, amerykański aktor, wystąpił w przeszło 150 produkcjach, m.in. w „Łowcy androidów” i dreszczowcu „Śmiertelnie proste” - miał 88 lat.

22.03 - Laurent de Brunhoff, francuski pisarz, malarz i gawędziarz, autor książek obrazkowych dla dzieci o słoniu Babarze - miał 98 lat.

23.03 - Maurizio Pollini, włoski pianista, zdobywca I nagrody na VI Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina (1960) - miał 82 lata.

26.03 - Ihor Juchnowski, ukraiński działacz społeczny, polityk, fizyk, uważany za autora idei referendum niepodległościowego Ukrainy (1991) – miał 98 lat.

27.03 - Joe Lieberman, amerykański polityk, były wieloletni senator, członek partii demokratycznej - miał 82 lata.

28.03 - Louis Gossett Jr., amerykański aktor, laubreat nagrody Oscara za rolę w filmie „Oficer i dżentelmen” - miał 87 lat.

KWIECIEŃ 2024

02.04 - Maryse Conde, francuska pisarka urodzona w Gwadelupie, laureatka Alternatywnego Nobla (2018) - miała 90 lat.

02.04 - Togay Bayatli, turecki dziennikarz, były prezydent Światowego Stowarzyszenia Prasy Sportowej (AIPS) i Tureckiego Komitetu Olimpijskiego - miał 85 lat.

02.04 - John Barth, amerykański pisarz postmodernista, autor takich książek jak m.in. „Opowiadać dalej”, „Pływająca opera”, „Bakunowy faktor” - miał 93 lata.

08.04 - Peter Higgs, brytyjski fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki (2013), wraz z Francois Englertem, za teorię wyjaśniająćą skąd się bierze masa, odkrywca „boskiej cząstki” - miał 94 lata.

10.04 - O.J. Simpson, amerykański sportowiec, gwiazdor amerykańskiego futbolu, komentator sportowy, aktor, oskarżony w jednym z najsłynniejszych procesów historii USA - miał 76 lat.

12.04 - Roberto Cavalli, włoski projektant mody, twórca domu mody pod taką samą nazwą - miał 83 lata.

15.04 - Bernd Hoelzenbein, niemiecki piłkarz, skrzydłowy i pomocnik Eintrachtu Frankfurt, mistrz świata (1974) - miał 78 lat.

19.04 - Daniel Dennett, amerykański filozof - miał 82 lata.

20.04 - Mira Havierova, dyrektorka Czechosłowackiego Instytutu Kinematografii, miłośniczka polskiego kina i przyjaciółka polskiego świata filmowego - miała 86 lat.

22.04 - Brian Tobin, australijski tenisista, były prezydent Międzynarodowej Federacji Tenisowej (ITF) - miał 93 lata.

22.04 - Michael Verhoeven, niemiecki reżyser, scenarzysta, znany z kina zaangażowanego politycznie (m.in. „Biała róża” i „Okropna dziewczyna”) - miał 85 lat.

23.04 - Yukio Kasaya, japoński skoczek narciarski, mistrz olimpijski (1972) - miał 80 lat.

26.04 - Yumi Katsura, japońska porjektantka sukien ślubnych - miała 94 lata.

29.04 - Mychajło Fomenko, ukraiński piłkarz, reprezentant ZSRS wicemistrz Europy (1972), brązowy medalista olimpijski (1976), trener, były selekcjoner reprezentacji Ukrainy - miał 75 lat.

30.04 - Paul Auster, amerykański pisarz, autor m.in. „Trylogii nowojorskiej” - miał 77 lat

MAJ 2024

02.05 - Susan Buckner, amerykańska aktorka, znana z roli Patty Simcox w kultowym musicalu „Grease” - miała 72 lata.

04.05 - Frank Stella, amerykański malarz, rzeźbiarz, grafik, znany z zacierania granic między malarstwem a rzeźbą - miał 87 lat.

05.05 - Bernard Hill, angielski aktor (m.in. kapitan Edward Smith w „Titanicu” i król Rohanu, Theoden w trylogii „Władca pierścieni”) - miał 79 lat.

05.05 - Cesar Luis Menotti, argentyński trener, w 1978 r. zdobył z reprezentacją tego kraju mistrzostwo świata - miał 85 lat.

05.05 - Jeannie Epper, amerykańska kaskaderka (m.in. „Wonder Woman”, „Dynastia”, trzecia część „Szybkich i wściekłych” i „Kill Bill vol. 2”) - miała 83 lata.

06.05 - Ian Gelder, brytyjski aktor teatralny i telewizyjny, znany z serialu „Gra o tron” - miał 74 lata.

07.05 - Steve Albini, amerykański producent muzyczny, współpracował z takimi zespołami jak Nirvana czy Pixies - miał 61 lat.

08.05 - Ramon Fonseca Mora, panamski adwokat, jeden z głównych oskarżonych w sprawie „Panama Papers” - miał 71 lat.

09.05 - Roger Corman, amerykański reżyser, nazywany „królem filmów klasy B” (m.in. „Zagłada domu Usherów”, „Sklepik z horrorami”, „Strach” i „Podróż”) - miał 98 lat.

11.05 - Susan Backlinie, amerykańska aktorka, kaskaderka, znana z roli w „Szczękach” (1975) - miała 77 lat.

13.05 - Alice Munro, kanadyjska pisarka, laureatka literackiej Nagrody Nobla (2013) - miała 92 lata.

10.05 - Ebrahim Raisi, irański polityk, szyicki uczony, prezydent Iranu od 2021 roku - miał 63 lata.

20.05 - Karl-Heinz Schnellinger, niemiecki piłkarz, grający m.in. w AC Milan, srebrny (1966) i brązowy (1970) medalista mistrzostw świata - miał 85 lat.

25.05 - Grayson Murray, amerykański golfista, dwukrotny zwycięzca zawodów cyklu PGA Tour - miał 30 lat.

25.05 - Johnny Wactor, amerykański aktor (m.in. „Poślubione armii”, „Syberia – Zagubieni w reality show”, „Łowcy burz” i „Szpital miejski”) - miał 37 lat.

27.05 - Bill Walton, amerykański koszykarz, gwiazda koszykarskiej ligi NBA lat 70. i 80., komentator telewizyjny - miał 71 lat.

27.05 - Lubow Winogradowa, rosyjska działaczka, broniąca ofiar psychiatrii represyjnej, kierowała Niezależnym Stowarzyszeniem Psychiatrycznym Rosji - miała 71 lat.

CZERWIEC 2024

01.06 - Erich Anderson, amerykański aktor, gwiazdor filmu „Piątek trzynastego IV: Ostatni rozdział” - miał 67 lat.

03.06 - Brigitte Bierlein, austriacka polityk, prawniczka, była wiceprezes i prezes Trybunału Konstytucyjnego Austrii, pierwsza kobieta na stanowisku kanclerza Austrii - miała 74 lata.

04.06 - C. Gambino, szwedzki raper, który gloryfikował gangi w swoich utworach i miał powiązania ze światem przestępczym - miał 25 lat.

05.06 - Akira Endo, japoński naukowiec, pionier badań nad statynami, lekami obniżającymi poziom cholesterolu - miał 90 lat.

06.06 - Fumihiko Maki, japoński architekt, laureat Nagrody Pritzkera, zwanej architektoniczną Nagrodą Nobla, jednym z jego projektów był drapacz chmur World Trade Center 4, wybudowany w Strefie Zero w Nowym Jorku - miał 95 lat.

07.06 - William Anders, amerykański astronauta, w 1968 r. był uczestnikiem misji kosmicznej Apollo-8, wykonał wówczas słynne zdjęcie „Wschodu Ziemi” - miał 90 lat.

08.06 - Christophe Deloire, francuski dziennikarz, pisarz, wydawca, sekretarz generalny organizacji broniącej wolności słowa i mediów Reporterzy bez Granic (RsF) - miał 53 lata.

08.06 - Mark James, amerykański kompozytor, zdobywca dwóch nagród Grammy za utwór „Always on my Mind”, pisał piosenki dla m.in. Elvisa Presleya - miał 86 lat.

10.06 - Saulos Chilima, srilankijski polityk, wiceprezydent Sri Lanki (2014-19 i od 2020 roku) - miał 51 lat.

11.06 - Majed Abu Maraheel, lekkoatleta, pierwszy palestyński uczestnik igrzysk olimpijskich (1996) podczas których w biegu na 10 km zajął 42. lokatę - miał 61 lat.

12.06 - Jerry West, amerykański koszykarz, trener, jego sylwetka widoczna jest na charakterystycznym logo ligi NBA - miał 86 lat.

15.06 - Matija Sarkic, czarnogórski piłkarz, bramkarz reprezentacji Czarnogóry, zawodnik angielskiego klubu drugiej ligi Millwall - miał 26 lat.

16.06 - Hiram Kasten, amerykański aktor, komik, znany z takich produkcji, jak „Kroniki Seinfelda”, „Pohamuj entuzjazm” czy „Byle do dzwonka” - miał 71 lat.

16.06 - Anders Bodegard, szwedzki tłumacz, autor przekładów wierszy Wisławy Szymborskiej, Adama Zagajewskiego oraz prozy Witolda Gombrowicza - miał 80 lat.

18.06 - Renata Habsburg Lorena de Zulueta, polska arystokratka, ostatnia przedstawicielka żywieckiej gałęzi Habsburgów - miała 93 lata.

19.06 - Anouk Aimee, francuska aktorka, znana z ról w filmach „Kobieta i mężczyzna” i „Lola” - miała 92 lata.

20.06 - Donald Sutherland, amerykański aktor pochodzenia kanadyjskiego (m.in. „Parszywa dwunastka”, „M.A.S.H”, „Casanova”, „Domena władzy”), producent filmowy - miał 88 lat.

23.06 - Tamayo Perry, amerykański surfer, profesjonalny ratownik wodny, aktor, znany z m.in. 4. części filmowej serii „Piraci z Karaibów” - miał 49 lat.

25.06 - Bill Cobbs, amerykański aktor („Noc w muzeum”, „Bodyguard”, serial „Rodzina Soprano”), zdobywca nagrody Emmy (2020) - miał 90 lat.

28.06 - Martin Mull, amerykański scenarzysta, muzyk, malarz, aktor komediowy (m.in. „Roseanne”, „Bogaci bankruci” i „Figurantka”) - miał 80 lat.

30.06 - Maria Rosaria Omaggio, włoska aktorka ( m.in. pisarka Oriana Fallaci w filmie Andrzeja Wajdy „Wałęsa. Człowiek z nadziei”, 2013) - miała 67 lat.

LIPIEC 2024

01.07 - Ismail Kadare, albański pisarz, autor m.in. „Generała martwej armii”, „Pałacu snów”, „Ślepego fermana”, Córki Agamemnona” i „Wypadku” - miał 88 lat.

01.07 - Robert Towne, amerykański scenarzysta, laureat Oskarem za „Chinatown” Romana Polańskiego (1974), współautor „Firmy” i „Mission Impossible” - miał 89 lat.

03.07 - Roland Dumas, francuski polityk, prawnik, parlamentarzysta, minister spraw zagranicznych Francji (1988-93) działacz Partii Socjalistycznej, szef Rady Konstytucyjnej (1995–2000) - miał 101 lat.

05.07 - Raphael Geminiani, francuski kolarz, legenda Tour de France, w kórym uczestniczył 48 razy, najpierw jako zawodnik, a później m.in. jako dyrektor sportowy drużyn - miał 99 lat.

05.07 - Jon Landau, amerykański producent filmowy, laureat Oscara, wyprodukował hity filmowe takie jak „Titanic” i obie części „Avatara” - miał 63 lat.

06.07 - Andre Drege, norweski kolarz - miał 25 lat.

06.07 - Mirta Diaz Balart, była żona kubańskiego dyktatora Fidela Castro i matka jego najstarszego syna Fidela Castro Díaz-Balart - miała 95 lat.

11.07 - Shelley Duvall, amerykańska aktorka (m.in. „Lśnienie” Stanleya Kubricka, „Nashville”, „Trzy kobiety” i „Złodzieje tacy jak my” Roberta Altmana) producentka - miała 75 lat.

13.07 - Shannen Doherty, amerykańska aktorka, znana z serialu „Beverly Hills, 90210” – miała 53 lata.

13.07 - Richard Simmons, amerykański instruktor fitnessu, propagator zdrowego stylu życia, największe tryumfy święcił w latach 80. i 90. - miał 76 lat.

19.07 - Nguyen Phu Trong, wietnamski polityk, doktor nauk politycznych, sekretarz generalny Komunistycznej Partii Wietnamu (2011-24) - miał 80 lat.

22.07 - John Mayall, angielski gitarzysta, wokalista bluesowy, w 2024 r. wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame - miał 90 lat.

25.07 - Martin Indyk, doradca amerykańskich prezydentów (m.in. Billa Clintona), nauczyciel akademicki, specjalizujący się w tematyce Bliskiego Wschodu - miał 73 lata.

27.07 - Susana Maria Alfonso de Aguiar, używająca pseudonimu „Misia”, portugalska pieśniarka fado - miała 69 lat.

27.07 - Paweł Kusznir, rosyjski muzyk, działacz antywojenny - miał 39 lat.

28.07 - Edna O’Brien, irlandzka pisarka, autorka m.in. „Dziewczyn z prowincji” - miała 93 lata.

28.07 - książe Michał z Grecji, grecki książe, pisarz, historyk, tworzący pod pseudonimem Michel De Gres - miał 85 lat.

SIERPIEŃ 2024

05.08 - John Aprea, amerykański aktor charakterystyczny (m.in. „Ojciec chrzestny II”, sitcom „Pełna chata” i thriller „Gra” - miał 83 lata.

09.08 - Susan Wojcicki, amerykańska bizneswomen, była dyrektorka generalna YouTube, uznana przez „Time” za „najbardziej wpływową kobietę w internecie” - miała 56 lat.

09.08 - Charles R. Cross, amerykański krytyk muzyczny, dziennikarz, autor m.in. biografii Kurta Cobaina - miał 67 lat.

14.08 - Gena Rowlands, amerykańska aktorka (m.in. „Kobieta pod presją” i”Gloria”), laureatka Oscara za całokształt twórczości - miała 94 lata.

15.08 - Bob Weatherwax, amerykański trener zwierząt, zajmował się tresurą psów wcielających się na ekranie w słynną Lassie - miał 83 lata,

18.08 - Alain Delon, francuski aktor (m.in. „Lampart”, „Zaćmienie”, „Klan Sycylijczyków”, „W kręgu zła” i „Pan Klein”) - miał 88 lat.

18.08 - Phil Donahue, amerykańska osobowość medialna, jeden z pionierów audycji talk-show, od 1969 roku prowadził „The Phil Donahue Show”, a następnie „Donahue” - miał 88 lat.

22.08 - Peter Lundgren, szwedzki tenisista, trener, były trener słynnego szwajcarskiego tenisisty Rogera Federera - miał 59 lat.

23.08 - Trude Dybendahl, norweska biegaczka narciarska, trzykrotna medalistka igrzysk olimpijskich - miała 58 lat.

24.08 - Christoph Daum, niemiecki trener piłkarski, były piłkarz, pracował dla m.in. VfB Stuttgart i Bayeru Leverkusen - miał 70 lat.

24.08 - George Roden, jamajski lekkoatleta, biegacz, dwukrotny mistrz olimpijski - miał 97 lat.

25.08 - Oleg Mamałyga, rosyjski inżynier, główny projektant rosyjskiego systemu rakietowego Iskander - miał 91 lat.

26.08 - Sven-Goran Eriksson, szwedzki piłkarz, były selekcjoner reprezentacji Anglii (2001-06), trener (m.in. AS Roma i Manchester City) - miał 76 lat.

27.08 - Juan Izquierdo, urugwajski piłkarz, obrońca, zawodnik urugwajskiego Nacional de Football - miał 27 lat.

31.08 - Souleymane Bamba, iworyjski piłkarz, reprezentant Wybrzeża Kości Słoniowej (2008-14), zawodnik Leeds United i Cardiff - miał 39 lat.

WRZESIEŃ 2024

02.09 - Aleksander Miedwied, sowiecki zapaśnik, trener, trzykrotny mistrz olimpijski w zapasach w stylu wolnym - miał 87 lat.

02.09 - James Darren, amerykański aktor, piosenkarz, znany z ról w takich produkcjach, jak „Gidget”, „T.J Hooker” czy „Działa Navarony” - miał 88 lat.

03.09 - Igor Spasski, rosyjski projektant okrętów podwodnych, zbudował ponad 200 okrętów podwodnych o napędzie atomowym i spalinowo-elektrycznym - miał 98 lat.

04.09 - Bora Dziordziević, serbski wokalista, członek jugosłowiańskiego zespołu hardrockowego Riblja Czorba - miał 72 lata.

05.09 - Rebecca Cheptegei, ugandyjska lekkoatletka, podczas igrzysk olimpijskich w Paryżu (2024) zajęła w maratonie 44. miejsce - miała 33 lata.

05.09 - Sergio Mendes, brazylijski muzyk, pianista, legenda bossa novy - miał 83 lata.

06.09 - Ron Yeats, szkocki piłkarz, były kapitan Liverpoolu, obrońca piłkarskiej reprezentacji Szkocji - miał 86 lat.

06.09 - Will Jennings, amerykański autor tekstów, dwukrotny laureat nagrody Oscara, autor tekstu „My Heart Will Go On” do „Titanica” - miał 80 lat.

09.09 - James Earl Jones, amerykański aktor filmowy i teatralny, laureta nagrody Oscara, znany z użyczania głosu postaci Dartha Vadera w filmach z cyklu „Gwiezdnych wojen” - miał 93 lata.

11.09 - Alberto Fujimori, peruwiański polityk, były prezydent Peru w latach 1990-2000, pierwszy na świecie były prezydent sądzony i skazany za łamanie praw człowieka w swoim kraju - miał 86 lat.

11.09 - Nikołaj Swanidze, rosyjski dziennikarz, historyk, publicysta i działacz społeczny, potępiający rosyjską wojnę przeciwko Ukrainie - miał 69 lat.

15.09 - Tito Jackson, amerykański muzyk, brat Michaela i Janet, były członek zespołu The Jackson 5 - miał 70 lat.

16.09 - Gary Shaw, angielski piłkarz, zdobywca Pucharu Europy (1982) z Aston Villą - miał 63 lata.

18.09 - Salvatore „Toto” Schillaci, włoski piłkarz, reprezentant Włoch, król strzelców mundialu (1990), zawodnik Messiny, Juventusu Turyn i Interu Mediolan - miał 59 lat.

20.09 - David Graham, brytyjski aktor dubbingowy (m.in. „Thunderbirds”, „Doktor Who” i „Świnka Peppa”) - miał 99 lat.

27.09 - Muriel Furrer, szwajcarska kolarka, brązowa medalistka Mistrzostw Europy (2024) - miała 18 lat.

27.09 - Maggie Smith, brytyjska aktorka ról szekspirowskich, laureatka dwóch Oscarów, prof. McGonagall w serii filmów o Harrym Potterze - miała 89 lat.

28.09 - Kris Kristofferson, amerykański kompozytor, piosenkarz, aktor filmowy - miał 88 lat.

28.09 - Drake Hogestyn, amerykański aktor, najbardziej znany z roli Johna Blacka w telenoweli „Dni naszego życia” - miał 70 lat.

30.09 - Dikembe Mutombo, amerykański koszykarz, zawodnik NBA, związany z m.in. Denver Nuggets, Atlanta Hawks czy Philadelphia 76ers - miał 58 lat.

30.09 - Humberto Ortega, nikaragujski generał, były dowódca sił zbrojnych Nikaragui, krytykował „dyktatorską władzę” swojego brata, prezydenta Daniela Ortegi - miał 77 lat.

PAŹDZIERNIK 2024

06.10 - Kipyegon Bett, kenijski lekkoatleta, brązowy medalista mistrzostw świata w Londynie (2017) w biegu na 800 metrów - miał 26 lat.

07.10 - Johan Neeskens, piłkarz, reprezentant Holandii, wicemistrz świata (1974 i 1978) zawodnik m.in. Ajaksu Amsterdam i FC Barcelona - miał 73 lata.

08.10 - Ratan Tata, indyjski biznesmen, lider biznesu - miał 86 lat.

09.10 - Dieter Burdenski, niemiecki piłkarz, bramkarz, reprezentant RFN, wieloletni zawodnik Werderu Brema - miał 73 lata.

09.10 - George Baldock, grecki piłkarz, reprezentant Grecji, zawodnik Sheffield United i Panathinaikosu Ateny - miał 31 lat.

10.10 - Ethel Kennedy, amerykańska działaczka na rzecz praw człowieka, żona Roberta F. Kennedy’ego, uznana przez sondaż Gallupa za najbardziej podziwianą kobietę Ameryki - miała 96 lat.

12.10 - Alex Salmond, szkocki polityk, były pierwszy minister Szkocji, dwukrotny lider Szkockiej Partii Narodowej - miał 69 lat.

14.10 - Philip Zimbardo, amerykański psycholog, wykładowca czołowych uczelni w USA, autor książek i podręczników - miał 91 lat.

16.10 - Ollie Olsen, australijskiej muzyki elektronicznej i post-punkowej - miał 66 lat.

17.10 - Liam Payne, brytyjski piosenkarz, autor tekstów, były wokalista brytyjsko-irlandzkiego boysbandu One Direction - miał 31 lat.

17.10 - Mitzi Gaynor, amerykańska aktorka, tancerka, gwiazda musicali z lat 50., znana z roli zakochanej pielęgniarki Nellie Forbush w filmie „Południowy Pacyfik” - miała 93 lata.

17.10 - Andrew V. Schally, amerykański endokrynolog, urodzony w Polsce, laureat Nagrody Nobla za odkrycie hormonów mózgowych, które regulują wzrost, rozmnażanie i inne funkcje organizmu - miał 97 lat.

19.10 - Fetullah Gulen, turecki myśliciel, islamski kaznodzieja, oskarżany przez Turcję o organizację nieudanego puczu w 2016 roku - miał 83 lata.

21.10 - Paul Andrews, wokalista brytyjskiego heavymetalowego zespołu Iron Maiden, znany bardziej pod pseudonimem Paul Di’Anno - miał 66 lat.

22.10 - Annelie Ehrhardt, niemiecka lekkoatletka, mistrzyni olimpijska z Monachium (1972) w biegu na 100 m przez płotki - miała 74 lata.

23.10 - Gustavo Gutierrez, peruwiański teolog, jeden z twórców teologii wyzwolenia opartej na idei sprawiedliwości społecznej i krytykowanej przez Watykan za związki z marksizmem - miał 96 lat.

23.10 - Jack Jones, amerykański wokalista, aktor, dwukrotny zdobywca nagrody Grammy zasłynął wykonaniem utworów promujących seriale i filmy - miał 86 lat.

25.10 - Jose Carlos de Almeida, brazylijski piłkarz, obrońca, znany jako Ze Carlos, wicemistrz świata (1998) - miał 56 lat.

26.10 - Holden Trent, amerykański piłkarz, bramkarz zespołu Philadelphia Union, występującego w amerykańskiej lidze piłkarskiej MLS - miał 25 lat.

Sportowcy

Przypominamy ludzi polskiego i światowego sportu, którzy zmarli w ciągu roku. Odeszli m.in. Helena Pilejczyk, Józef Szmidt, Waldemar Marszałek, Janusz Gortat, Franciszek Smuda, Orest Lenczyk, Janusz Tracewski oraz Franz Beckenbauer, Mario Zagallo, Johan Neeskens i Jerry West.

LISTOPAD 2023

7.11 - Zmarł Józef Wybieralski, jeden z najlepszych w historii polskich hokeistów na trawie, uczestnik igrzysk olimpijskich w Monachium. W reprezentacji rozegrał 138 meczów i zdobył 29 bramek. Przez całą karierę występował w Warcie Poznań - miał 77 lat.

9.11 - W wieku 76 lat zmarł Tadeusz Pagiński, przez wiele lat trener kadry narodowej florecistek, wychowawca wielu pokoleń zawodniczek, m.in. Sylwii Gruchały, którą doprowadził do olimpijskiego brązu w Atenach (2004), a cztery lata wcześniej w Sydney drużyna pod jego wodzą wywalczyła srebrny medal. Absolwent Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Gdańsku przeszedł wszystkie etapy szkoleniowego wtajemniczenia - był instruktorem, trenerem, a w 2000 roku Polski Związek Szermierczy nadał mu tytuł fechmistrza.

12.11 - Odeszła Helena Pilejczyk, jedna z najlepszych w historii polskich panczenistek. Związana przez ponad 70 lat z Elblągiem łyżwiarka najcenniejszy sukces odnotowała 21 lutego 1960 r. w amerykańskim Squaw Valley, gdzie wywalczyła brązowy medal olimpijski w wyścigu na 1500 metrów. Przegrała tylko z Rosjanką Lidią Skoblikową i koleżanką z reprezentacji Elwirą Seroczyńską. Poza tym zdobyła srebro na 1000 m w mistrzostwach świata w 1960. 37 razy była mistrzynią Polski, ustanowiła 48 rekordów kraju - miała 92 lata.

25.11 - W wieku 80 lat zmarł Terry Venables, były selekcjoner piłkarskiej reprezentacji Anglii, trener wielu angielskich zespołów i Barcelony. Drużynę narodową prowadził w latach 1994-96 i dotarł z nią do półfinału mistrzostw Europy w 1996 roku, których ekipa „Trzech Lwów” była gospodarzem. Jako szkoleniowiec klubowy wywalczył z Barceloną mistrzostwo Hiszpanii w 1985 roku, rok później dotarł do finału Pucharu Europy, a w 1991 roku sięgnął z Tottenhamem Hotspur po Puchar Anglii.

26.11 - W wieku 77 lat umarła Teresa Zarzeczańska-Różańska. 30 sierpnia 1975 roku jako pierwsza Polka, i czwarta kobieta w historii, przepłynęła wpław kanał La Manche. Trasę z Dover do Francji pokonała w 11 godzin i 10 minut. Była zawodniczką sekcji pływackiej Lecha Poznań, multimedalistką mistrzostw Polski, rekordzistką kraju w stylu klasycznym. W latach 1972-77 reprezentowała Klub Płetwonurków LOK „Delfin” i była członkinią kadry narodowej w płetwonurkowaniu oraz ratownictwie wodnym.

GRUDZIEŃ 2023

13.12 - W wieku 86 lat odszedł Wojciech Łazarek. W latach 1986-89 był selekcjonerem piłkarskiej reprezentacji Polski, a w okresie 2002-04 prowadził kadrę Sudanu. Trenował też m.in. Lechię Gdańsk, Zawiszę Bydgoszcz, Lecha Poznań - z którym po dwa razy wywalczył mistrzostwo i puchar kraju - ŁKS Łódź, Wisłę Kraków, Widzew Łódź, Śląsk Wrocław i Jagiellonię Białystok, a także szwedzki Trelleborgs FF oraz drużyny z Egiptu, Izraela i Arabii Saudyjskiej. W 1983 i 1984 r. został Trenerem Roku w plebiscycie tygodnika „Piłka Nożna”. Był jedną z najbarwniejszych postaci polskiego futbolu. Słynął m.in. z poczucia humoru i oryginalnych, dowcipnych wypowiedzi.

19.12 - W wieku 75 lat zmarł Janusz Gortat, pięściarz i trener, dwukrotny (1972 i 1976) brązowy medalista olimpijski w wadze półciężkiej, a także wicemistrz Europy (1973); stoczył 317 walk, z czego 272 wygrał.

STYCZEŃ 2024

5.01 - W wieku 92 lat zmarł Mario Zagallo, legenda brazylijskiej piłki nożnej, pierwszy, który jako zawodnik i trener zdobył mistrzostwo świata. Łącznie miał w dorobku cztery mundialowe tryumfy. Wcześniej marzył, by zostać pilotem, lecz przeszkodził mu w tym słaby wzrok. Nazywany „profesorem” Zagallo odegrał znaczącą rolę w wywalczeniu przez „Canarinhos” czterech z pięciu tytułów mistrza globu - jako piłkarz dwukrotnie sięgnął po Puchar Świata - w 1958 r. w Szwecji i cztery lata później w Chile. „Gdy po raz pierwszy zostaliśmy mistrzami świata, miałem 27 lat, a Pele - 17. Dlatego nigdy nie powiem, że +grałem z Pele+. To on grał ze mną…” - zauważył w jednym z wywiadów. Jako trener poprowadził drużynę do tryumfu w mundialu w Meksyku (1970), a stworzony przez niego zespół - w składzie m.in. z Pele, Jairzinho, Rivellino czy Tostao - przez wielu uznawany jest za najlepszy w historii futbolu. W meczu o trzecie miejsce MŚ w RFN (1974) Brazylia przegrała z Polską 0:1 - co sprawiło, że musiał pożegnać się z posadą. W 1994 roku na boiskach USA był asystentem Carlosa Alberto Parreiry i po raz czwarty cieszył się z mistrzostwa świata Brazylii. Z kolei cztery lata później we Francji ponownie z nim w roli selekcjonera ekipa „Selecao” dotarła do finału, w którym uległa gospodarzom 0:3.

8.01 - W wieku 78 lat zmarł Franz Beckenbauer, niemiecki piłkarz i trener. Określany jako „Kaiser” („Cesarz”), jest uznawany za jednego z najlepszych piłkarzy w historii światowego futbolu. Dwukrotnie zdobył „Złotą Piłkę” - w 1972 i 1976 roku. Jako zawodnik wywalczył z reprezentacją RFN trzy medale mistrzostw świata: w 1966 roku - drugie miejsce, w 1970 - trzecie, a w 1974 - pierwsze. Zdobył też mistrzostwo Europy (1972) i wicemistrzostwo (1976). Był związany z Bayernem Monachium (1964-77). Jako selekcjoner doprowadził niemieckich piłkarzy do mistrzostwa świata w 1990 roku, a cztery lata wcześniej (1986) - do wicemistrzostwa.

17.01 - W wieku 29 lat zmarł Shawn Barber, rekordzista Kanady (6,00) i mistrz świata z 2015 roku w skoku o tyczce. Agent zawodnika Paul Doyle potwierdził, że zgon nastąpił w domu w Kirkwood w Teksasie z powodu powikłań medycznych.

22.01 - W wieku 79 lat zmarł Luigi „Gigi” Riva, najlepszy strzelec w historii piłkarskiej reprezentacji Włoch (35 goli), mistrz Europy z 1968 roku, wicemistrz świata z 1970 i trzykrotny król strzelców Serie A. Włoska federacja pożegnała go jako „jednego z najlepszych napastników wszech czasów”. Prawie całą karierę spędził w Cagliari, dla którego strzelił 164 bramki w 315 meczach i przyczynił się do zdobycia jedynego w historii mistrzostwa Włoch w 1970 roku. Był honorowym prezesem klubu z Sardynii.

LUTY 2024

1.02 - W wieku 87 lat zmarł Michel Jazy, francuski biegacz, wicemistrz olimpijski, dwukrotny mistrz Europy, dziewięciokrotny rekordzista globu w konkurencjach nieolimpijskich. Był synem polskich emigrantów. Na igrzyskach w Rzymie (1960) zdobył srebrny medal na 1500 m. Dwa lata później w tej samej konkurencji na mistrzostwach Europy w Belgradzie finiszował na pierwszym miejscu, a w 1966 roku w Budapeszcie zdominował bieg na 5000 m.

17.02 - W wieku 89 lat zmarła w Australii gimnastyczka sportowa Lidia Szczerbińska-Król, która z koleżankami zdobyła brązowy medal olimpijski w Melbourne w 1956 roku w rywalizacji drużynowej z przyborem.

20.02 - Na atak serca zmarł Andreas Brehme, były piłkarz reprezentacji Niemiec, mistrz świata z 1990 roku, wicemistrz świata z 1986 i wicemistrz Europy z 1992. W finałowym meczu mundialu we Włoszech w 1990 roku przeciwko Argentynie zdobył jedyną bramkę, wykorzystując rzut karny w 85. minucie. W latach 1984-94 w reprezentacji rozegrał 86 meczów, zdobywając osiem bramek. Grał na pozycji obrońcy lub pomocnika. Był zawodnikiem m.in. Bayernu Monachium, Interu Mediolan i Realu Saragossa - miał 63 lata.

MARZEC 2024

31.03 - W wieku 90 lat zmarł honorowy prezes Polonii Warszawa Jerzy Piekarzewski. Był związany z „Czarnymi Koszulami” od 1945 roku, a zaczynał jako… klubowa maskotka. W 1955 roku został kierownikiem sekcji piłkarskiej, a następnie prezesem. W czasie jego prezesury, w 1993 roku, drużyna wróciła do najwyższej klasy rozrywkowej. W 1999 roku jako jedyny został wyróżniony tytułem honorowego prezesa klubu.

31.03 - W wieku 87 lat zmarł Władysław Pałaszewski, reprezentant kraju w siatkówce, trener narodowego zespołu i sędzia międzynarodowy. Jako zawodnik grał w barwach Sparty Legnica, AZS i Gwardii Wrocław, z którą zdobył dwa medale mistrzostw Polski. 13 razy wystąpił w reprezentacji Polski, w tym na mistrzostwach świata w 1962 roku (szóste miejsce). W roli szkoleniowca czterokrotnie sięgnął po mistrzostwo kraju (1972 z Resovią Rzeszów, 1980–82 z Gwardią Wrocław). Pełnił też funkcję asystenta trenera reprezentacji Polski kobiet podczas igrzysk w Tokio (1964), asystenta trenera męskiej kadry podczas olimpiady w Moskwie (1980), którą prowadził również w zastępstwie Aleksandra Skiby oraz Huberta Wagnera. Spełniał się także jako arbiter, m.in. sędziował finał kobiet w igrzyskach w Montrealu w 1976 roku.

KWIECIEŃ 2024

13.04 - W wieku 45 lat zmarła szachistka Joanna Dworakowska. Była m.in. trzykrotną mistrzynią kraju w klasycznej odmianie, dwukrotną w szachach szybkich i trzykrotną w błyskawicznych. Sześciokrotnie reprezentowała Polskę na Olimpiadzie Szachowej, zdobywając z drużyną brązowy medal w 2002 roku. W 2009 roku wywalczyła brązowy medal za wynik indywidualny w drużynowych mistrzostwach świata. W drużynowych mistrzostwach Europy zdobyła wspólnie z drużyną m.in. złoto w 2005 i srebro w 2007 roku. Najwyższy ranking FIDE w karierze osiągnęła 1 kwietnia 2002 roku - z wynikiem 2445 punktów była klasyfikowana wówczas na 24. miejscu.

15.04 - W wieku 78 lat zmarł niemiecki piłkarz, napastnik, Bernd Hoelzenbein, mistrz świata (1974). Zagrał w sześciu z siedmiu meczów, m.in. z Polską (1:0). Karierę reprezentacyjną zakończył na mundialu w Argentynie w 1978 roku, po przegranym 2:3 meczu z Austrią, w którym strzelił swoją piątą bramkę w barwach narodowych.

23.04 - W wieku 79 lat w Saint-Mandrier-sur-Mer niedaleko Tulonu zmarł piłkarz reprezentacji Polski Andrzej Jarosik, mistrz olimpijski z Monachium (1972). W kadrze narodowej wystąpił 25 razy, strzelił 11 bramek. W latach 1962-74 rozegrał w barwach Zagłębia Sosnowiec 265 meczów, w których strzelił 113 goli. W sezonach 1969/70 i 1970/71 był królem strzelców najwyższej klasy rozgrywkowej w Polsce.

23.04 - W wieku 80 lat zmarł W Saporro słynny japoński skoczek narciarski Yukio Kasaya, mistrz olimpijski z 1972 roku, wielki rywal Wojciecha Fortuny z tamtych igrzysk w Sapporo.

MAJ 2024

5.05 - W wieku 85 lat zmarł argentyński trener piłkarski Cesar Luis Menotti. W 1978 roku zdobył z reprezentacją tego kraju, gospodarzem turnieju, mistrzostwo świata. Prowadził również m.in. zespół narodowy Meksyku (1991-92). Pracował też m.in. Barcelonie, którą doprowadził do tryumfu w Pucharze Króla i Superpucharze Hiszpanii, trenował też Atletico Madryt. Znany był m.in. z długich włosów i niemal nieodłącznego papierosa w dłoni. Palenie rzucił w 2011 roku.

18.05 - W wieku 93 lat zmarł profesor Kajetan Hądzelek, wieloletni (1979–80 i 1993–2000) prezes Polskiego Związku Koszykówki, honorowy szef federacji, wykładowca akademicki. Był erudytą i człowiekiem wielkiej kultury osobistej. W okresie studiów grał w koszykówkę - był reprezentantem Polski i zespołów KS Spójnia Łódź oraz AZS AWF Warszawa. W 1954 roku został pracownikiem dydaktyczno-naukowym stołecznej AWF, a później pełnił tam także funkcje kierownicze. Był autorem wielu publikacji na temat historii polskiego sportu i ruchu olimpijskiego. Jego zasługi dla światowej koszykówki zostały docenione w 2007 roku, gdy otrzymał tytuł Honorowego Członka Zarządu FIBA Europe (Międzynarodowej Federacji Koszykówki).

CZERWIEC 2024

9.06 - W wieku 56 lat zmarła Beata Maksymow-Wendt, reprezentantka Polski w judo, dwukrotna mistrzyni świata i trzykrotna mistrzyni Europy oraz uczestniczka trzech igrzysk olimpijskich. Przyczyną śmierci były powikłania po operacji woreczka żółciowego. Pochodząca z Czeladzi zawodniczka o wdzięcznym pseudonimie „Kruszynka” startując w najcięższej kategorii łącznie zdobyła 18 indywidualnych medali mistrzostw świata i Europy oraz dwa drużynowe. Najlepszym jej wynikiem olimpijskim było piąte miejsce w Barcelonie (1992) i Atlancie (1996). 24 razy była mistrzynią kraju.

11.06 - W wieku 81 lat zmarł trener piłkarski Orest Lenczyk. Był piłkarzem klubów niższych klas, na początku lat 70. rozpoczął pracę szkoleniową. Prowadził Karpaty Krosno, Siarkę Tarnobrzeg, jako asystent pracował w Stali Rzeszów, Stali Mielec i Wiśle Kraków, w której w 1977 roku rozpoczął samodzielną pracę na poziomie ekstraklasy. W najwyższej klasie rozgrywkowej po raz ostatni zasiadł na ławce trenera w maju 2014 roku. Prowadził drużyny - według różnych statystyk - w ok. 580 meczach. „Białą Gwiazdę” dwukrotnie (1978 i 2001) doprowadził do mistrzostwa Polski, ze Śląskiem Wrocław sięgnął po tytuł w 2012 roku. Jego drużyny sześć razy zakończyły sezon w czołowej trójce ekstraklasy. Superpuchar Polski wywalczył z GKS Katowice (1995) Śląskiem (2012). Słynął z twardej ręki, zamiłowania do przygotowania fizycznego, duży nacisk kładł na sprawność ogólną zawodników. Współpracował z dr. Jerzym Wielkoszyńskim (1930-2010), fizjologiem i specjalistą fizjoterapii. Tygodnik „Piłka Nożna” dwukrotnie - w 1990 i 2006 roku - przyznał mu tytuł Trener Roku. W 2011 roku został uznany najlepszym szkoleniowcem Ekstraklasy. Jego pasją była muzyka poważna.

12.06 - Zmarł koszykarz i trener Jerry West, członek Galerii Sławy, który był inspiracją dla logo ligi NBA. Mistrz olimpijski z Rzymu (1960). Zdobył 9 tytułów mistrzowskich NBA jako zawodnik, skaut, trener, dyrektor i konsultant. Był uczestnikiem Meczu Gwiazd w każdym sezonie 14-letniej kariery w Los Angeles Lakers. Po zakończeniu zawodniczej kariery „Jeziorowcy” zastrzegli jego numer 44 - miał 86 lat.

29.06 - W Warszawie w wieku 88 lat zmarł trener zapaśniczy Janusz Tracewski. W latach 1969-80 prowadził kadrę narodową „klasyków”. Pod jego wodzą polskie zapasy zaczęły odnosić wielkie sukcesy, a jego zawodnicy wywalczyli łącznie 56 medali olimpijskich oraz mistrzostw świata i Europy. Po zakończeniu kariery szkoleniowej, był m.in. dyrektorem Departamentu Sportu Wyczynowego w Urzędzie Kultury Fizycznej i Sportu, szefem misji olimpijskich PKOl, a także członkiem Komisji Trenerskiej światowej federacji zapaśniczej (FILA).

LIPIEC 2024

5.07 - W wieku 99 lat w domu opieki w rodzinnym Clermont-Ferrand zmarł Raphael Geminiani, legenda Tour de France. W największym wyścigu kolarskim uczestniczył w sumie 48 razy - wpierw jako zawodnik, a później m.in. jako dyrektor sportowy drużyn. W latach 1949-55 wygrał łącznie siedem etapów „Wielkiej Pętli”. W 1951 roku zajął w całym wyścigu drugie miejsce, a w 1958 - trzecie. Zakładał koszulkę lidera w trzech wielkich wyścigach - Tour de France, Giro d’Italia i Vuelta a Espana.

29.07 - W wieku 89 lat zmarł Józef Szmidt, mistrz olimpijski w trójskoku (1960 i 1964), były rekordzista świata, dwukrotny złoty medalista mistrzostw Europy. Pierwszy, w tej konkurencji pokonał granicę 17 metrów. Rekordowy skok -17.03 m - oddał 5 sierpnia 1960 roku na Stadionie Leśnym w Olsztynie, poprawiając - na żużlowym rozbiegu - o 33 cm osiągnięcie Rosjanina Olega Fiedosiejewa. Stroniący od rozgłosu i mediów ostatnie lata życia spędził we wsi Zagozd koło Drawska Pomorskiego, gdzie - po powrocie do Polski z emigracji w Niemczech - kupił gospodarstwo i hodował kozy.

SIERPIEŃ 2024

6.08 - W wieku 82 lat zmarł Waldemar Marszałek, jeden z najlepszych motorowodniaków w historii. Warszawiak z urodzenia, wychował się na prawym brzegu Wisły i z najdłuższą z polskich rzek związał się na całe sportowe życie, podobnie jak klubem Polonia. Wywalczył 6 tytułów mistrza świata, a łącznie miał w dorobku 27 medali mistrzostw globu i Europy. Miał wiele poważnych wypadków, kilka razy walczył o życie, m.in. w kwietniu 1982 roku podczas zawodów pod Berlinem na jeziorze Gatow przeżył nawet śmierć kliniczną.

18.08 - W wieku 76 lat zmarł w Krakowie Franciszek Smuda, „Franz”, selekcjoner piłkarskiej reprezentacji Polski (2009-12). Od kilku lat chorował na nowotwór krwi. Jako piłkarz grał na pozycji obrońcy w Unii Racibórz, Odrze Wodzisław, Stali Mielec i Piaście Gliwice. Na początku lat 70. wyjechał do Stanów Zjednoczonych, po powrocie do kraju bronił barw Legii Warszawa, karierę piłkarską zakończył w klubach niemieckich. Tam też zaczął pracę szkoleniową, później próbował szczęścia w klubach tureckich, a od 1993 roku pracował w Polsce, z krótkimi epizodami na Cyprze i w Niemczech. Rozpoczął w Stali Mielec, ale największe sukcesy odniósł w Widzewie, z którym zdobył wicemistrzostwo kraju i dwa razy z rzędu tryumfował w ekstraklasie. W sezonie 1996/97 awansował z łodzianami do Ligi Mistrzów. Po trzecie w karierze mistrzostwo Polski sięgnął w 1999 roku z Wisłą Kraków. Kilka miesięcy później „Franz” prowadził już Legię Warszawa, później Odrę Wodzisław, Zagłębie Lubin i Lecha Poznań. 29 października 2009 r. został selekcjonerem drużyny narodowej. Po nieudanych dla reprezentacji Polski Mistrzostwach Europy w 2012 r., wrócił do pracy w klubach - trenował ponownie Wisłę i Widzew oraz Górnika Łęczna. Mówiono o nim, że ma wyjątkową umiejętność mobilizowania zawodników, wyzwalania w nich dodatkowej motywacji. „Trener musi mieć serce na dłoni, ale bat w ręku” - tak sam przedstawiał swoją filozofię pracy.

23.08 - W wieku 58 lat zmarła norweska biegaczka narciarska, trzykrotna medalistka olimpijska Trude Dybendahl. Zdobyła także sześć medali: złoty, dwa srebrne i trzy brązowe w mistrzostwach świata.

24.08 - W wieku 70 lat w Kolonii po długiej walce z nowotworem zmarł niemiecki trener piłkarski Christoph Daum. Karierę trenerską rozpoczął w FC Koeln, później pracował w VfB Stuttgart, Besiktasie Stambuł, Bayerze Leverkusen, Austrii Wiedeń, Fenerbahce Stambuł i Eintrachcie Frankfurt. W latach 2016-17 prowadził reprezentację Rumunii. W 2000 r. miał zostać selekcjonerem niemieckiej drużyny narodowej, jednak nie doszło do tego, gdyż na jaw wyszło jego uzależnienie od narkotyków.

26.08 - W wieku 76 lat zmarł znany szwedzki trener piłkarski Sven-Goran Eriksson, m.in. były selekcjoner reprezentacji Anglii (2001-06). W czasie blisko 40-letniej kariery szkoleniowej pracował też z drużynami narodowymi Meksyku, Wybrzeża Kości Słoniowej i Filipin oraz w takich klubach, jak m.in. Benfica Lizbona, AS Roma, Lazio Rzym, Manchester City czy zespołach chińskich. Na początku 2024 roku ogłosił, że jest chory na raka trzustki.

WRZESIEŃ 2024

2.09 - W wieku 87 lat zmarł trzykrotny mistrz olimpijski w zapasach w stylu wolnym Aleksander Miedwied. Białorusin uchodził za jednego z najlepszych zawodników stylu wolnego w historii. W barwach ZSRS złoty medal igrzysk olimpijskich wywalczył w Tokio (1964) i Meksyku (1968) w wadze 97 kg oraz w Monachium (1972) w kategorii powyżej 100 kg. Zdobył też siedem złotych medali mistrzostw świata (1962-71) oraz srebrny i brązowy. Z mistrzostw Europy przywiózł trzy złota.

18.09 - W wieku 59 lat zmarł włoski piłkarz Salvatore Schillaci, król strzelców mundialu w 1990 roku w Italii. Były zawodnik Messiny, Juventusu Turyn i Interu Mediolan od lat zmagał się z nowotworem.

30.09 - W wieku 58 lat zmarł jeden z najlepszych defensorów zawodowej ligi NBA Dikembe Mutombo. Koszykarz, który był światowym ambasadorem tej dyscypliny, od kilku lat walczył z guzem mózgu. Urodził się w Kinszasie w Demokratycznej Republice Konga i wywodził z plemienia Luba Mutombo. Na parkietach NBA spędził 18 sezonów, był ośmiokrotnym uczestnikiem Meczu Gwiazd, czterokrotnym najlepszym defensywnym graczem roku. W 2001 roku pierwszy i jedyny raz wystąpił w finałach NBA w barwach Philadelphii 76ers.

PAŹDZIERNIK 2024

6.10 - W wieku 73 lat zmarł holenderski piłkarz Johan Neeskens, wicemistrz świata z 1974 i 1978 roku. W latach 1970-74 z Ajaksem Amsterdam zdobył dwa mistrzostwa Holandii, trzy Puchary Europy i dwa Superpuchary UEFA, a z Barceloną Puchar Hiszpanii i Puchar Zdobywców Pucharów. W latach 1970-81 strzelił 17 bramek w 49 meczach kadry narodowej. Uchodził za jednego z najlepszych piłkarzy XX wieku. Jako trener, przez cztery lata prowadził NEC Nijmegen, był także asystentem Franka Rijkaarda w Barcelonie i pełnił różne funkcje w sztabach szkoleniowych innych drużyn, w tym Galatasaray Stambuł i reprezentacji Australii

md/PAP