Stanowisko w sprawie wolności i równości w dyskursie naukowym
Środowiska Akademickich Klubów Obywatelskich im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego wyrażają zdecydowane poparcie dla projektu z dn. 9 grudnia 2020 r. o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, tzw. „pakietu wolności akademickiej”. Zmierza on do wprowadzenia równowagi racji w dyskursie naukowym i zlikwidowania obserwowanej w środowisku akademickim od wielu już lat asymetrii wyrażającej się w propagowaniu poglądów przedstawicieli środowisk liberalnych i neomarksistowskich z równoczesnym sekowaniem i dyskryminowaniem poglądów przedstawicieli środowisk konserwatywnych. Równocześnie AKO z wielkim zdziwieniem przyjmują reakcję Komitetu Etyki w Nauce PAN na proponowane przez Ministra zasady równości i wolności w dyskursie naukowym.
O szokującym stanowisku KEN portal wPolityce.pl poinformował jako pierwszy, publikując treść zdania odrębnego do stanowiska komitetu, które złożył bioetyk dr hab. n. med. Marek Czarkowski. Komitet nie dołączył go do swojej opinii.
CZYTAJ WIĘCEJ: NASZ NEWS. To ma być wolność? Komitet Etyki w Nauce PAN uderza w projekt ministra Czarnka i blokuje publikację zdania odrębnego
Komitet Etyki w Nauce PAN w krytyce proponowanego przez Ministra Edukacji i Nauki „pakietu wolnościowego” stwierdza, że:
„Wprowadzanie zmian w systemie szkolnictwa wyższego i nauki w odniesieniu do swobody prezentowania przez ludzi nauki ich przekonań światopoglądowych, religijnych lub filozoficznych może być zasadne, gdy istnieją powody, by sądzić, że dochodzi do istotnych naruszeń tej swobody, a istniejące rozwiązania etyczne i prawne pozwalające reagować na nie są niewystarczające. Zgłaszane w ostatnim czasie przypadki mające być przykładami takich naruszeń nie dowodzą jednak, że wolność prezentowania przez naukowców swych przekonań światopoglądowych, religijnych lub filozoficznych jest w Polsce zagrożona lub że istniejące prawo i obyczaje akademickie sobie z nimi nie radzą. Nie ma zatem merytorycznych podstaw, by wprowadzać nowe regulacje w tej sferze życia akademickiego”.
Tym samym Komitet twierdzi, że przypadki szykanowania profesorów: Aleksandra Nalaskowskiego, Wojciecha Polaka, Ewy Budzyńskiej, Andrzeja Zybertowicza, Lecha Morawskiego, Justyna Piskorskiego, Jakuba Steliny i innych nie miały miejsca, nie stanowiły naruszeń etyki — lub po prostu je ignoruje. Warto w tym miejscu przywołać również niezliczone przypadki blokowania na uczelniach sesji naukowych czy wykładów z udziałem wybitnych postaci o światopoglądzie odbiegającym od wymogów lewackiej „poprawności politycznej”.
O stronniczości Komitetu świadczy choćby częstotliwość publikowania negatywnych stanowisk wobec kandydata, a potem ministra, dr. hab. Przemysława Czarnka. W ciągu trzech miesięcy Komitet wypowiadał się bardzo krytycznie na jego temat trzykrotnie, nie zajmując stanowiska w żadnej innej sprawie [ken.pan.pl/aktualności]. Przywracające wiarę w ludzki rozum wypowiedzi Ministra na temat choćby tzw. „badań naukowych nad płcią” zostały skrytykowane jako ”kwestionujące prawa człowieka”. W związku z tym, iż zarzut ten padł nie w ramach naukowej debaty, lecz został sformułowany w Stanowisku KEwN PAN [Stanowisko 4/2020 z dn. 16.10.2020 r.] należy to traktować jako postulat cenzurowania Ministra i odmawiania mu prawa wypowiadania się w kwestiach skupionych wokół problemów filozofii prawa i światopoglądu. Tymczasem prof. KUL, dr hab. Przemysław Czarnek jest prawnikiem konstytucjonalistą, a więc specjalistą w tej dziedzinie.
Jest oczywiste, że współczesne spory wokół tzw. praw człowieka, postmodernistyczne kwestionowanie tego, co normatywne lub nienormatywne, czy wreszcie promowanie nieokreślonych orientacji seksualnych warunkowanych kulturowo w ramach tzw. „badań nad płcią” mają charakter światopoglądowy i ideologiczny. Negując prawo do formułowania przez profesora prawa tez odmiennych od przyjmowanych przez członków Komitetu i tym samym de facto postulując cenzurę w stosunku do dr. hab. Przemysława Czarnka, Komitet potwierdza swoim stanowiskiem możliwość i chęć naruszania swobody wypowiedzi.
Kolejny głos Komitetu [Stanowisko 5/2020 z dn. 6.11.2020 r.] jest następnym dowodem stronniczości — oto bowiem Komitet wyraża zaniepokojenie próbami dyscyplinowania uczelni i przywracania porządku prac naukowych i dydaktycznych przez Ministra w sytuacji naruszania dyscypliny i porządku poprzez odgórne promowanie przez władze uczelni akcji protestacyjnych o charakterze światopoglądowym i politycznym.
Być może właśnie z powodu obserwowanej stronniczości rozstrzyganie przez Komitet sporu o status wolności naukowej w Polsce jest niemożliwe, gdyż nemo iudex in causa sua. Komitet wyraźnie określa swoją pozycję w sporze światopoglądowym, który toczy się w Polsce. Zarzuca Ministrowi niewiedzę w postaci nierozróżniania wolności naukowej i wolności obywatelskiej:
„W ramach […] roli obywatela jest miejsce na wyrażanie swoich przekonań światopoglądowych, religijnych lub filozoficznych. Natomiast występowanie w roli naukowca nakłada obowiązek publicznego wypowiadania się w granicach wyznaczonych przez metodologiczne rygory właściwe reprezentowanej dyscyplinie naukowej”.
Przykłady stronniczości w środowiskach akademickich można mnożyć. **Gdy profesor Uniwersytetu Szczecińskiego publicznie mówi: „Nie jak profesorka, tylko jak kobieta powiem: jć i w**ć”, to nie ponosi żadnych konsekwencji. Natomiast profesora z UMK za wypowiedź „Prezydent Duda jest prezydentem Polski stabilnej i normalnej, odrzuca wszelkie niemądre tendencje typu gender, LGBT” — spotykają szykany. Interesująca byłaby analiza tych faktów dokonana przez Komitet Etyki. Wszak „podstawowym zadaniem KEwN jest diagnoza świadomości etycznej polskiego środowiska naukowego i formułowanie zaleceń dla jej poprawy”.
Komitet Etyki w Nauce PAN apodyktycznie zarzuca ministerialnemu projektowi tworzenie problemu zamiast chęci jego rozwiązywania. Dokonuje też bardzo specyficznego dualizmu tożsamości, przyznając inne kategorie wolności słowa obywatelowi i uczonemu. Można stwierdzić, że te kłopoty Komitetu wynikają z jednego fundamentalnego powodu – pominięcia kryterium prawdy. W całym stanowisku Komitetu słowo „prawda” się nie pojawia.
Co więcej, nie jest ono obecne w dyskursie, który dzisiaj jest toczony w świecie nauki. A sama wolność jest absolutyzowana i traktowana w sposób wyłącznie indywidualistyczny i subiektywny, w oderwaniu od kryterium prawdy. Wolność, tak często przywoływana dziś w sloganach, jest często redukowana do roszczeń oderwanych od prawdy o człowieku, od prawdy o dobru osoby ludzkiej i dobru wspólnym. I na domiar złego prawo do niej przyznawane jest tylko jednej stronie światopoglądowego sporu, tak jak było w czasach totalitaryzmów minionych.
Ministerialny projekt „pakietu wolności akademickiej” w swej istocie nie próbuje nakładać na nikogo żadnej cenzury, nie określa warunków wyrażania poglądów i opinii, nie wprowadza schizofrenicznej dychotomii wolności słowa obywatelskiego i profesorskiego. Ma tylko dopuścić do głosu tych, którzy dzisiaj — z racji poszukiwania prawdy bądź odwagi jej wyrażania — są dyskryminowani; ma przywrócić w dyskursie naukowym pluralizm, zapewnić współistnienie różnych orientacji światopoglądowych i postaw metodologicznych oraz wyeliminować z niego poglądy paranaukowe. Projekt ten ma na celu przywrócenie niezbędnej równowagi, koniecznej dla realnej, obiektywnej debaty akademickiej i społecznej.
Akademickie Kluby Obywatelskie wyrażają głębokie zaniepokojenie nierzetelnością i stronniczością prezentowaną w wypowiedziach i działaniach Komitetu Etyki w Nauce PAN, który w nazwie i misji ma promocję etyki w nauce. Stawia to pod poważnym znakiem zapytania sens istnienia i działania tego Komitetu w jego obecnej postaci.
W imieniu Zarządów Akademickich Klubów Obywatelskich im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego:
prof. dr hab. Stanisław Mikołajczak – Przewodniczący AKO Poznań prof. dr hab. Bogusław Dopart – Przewodniczący AKO Kraków prof. dr hab. inż. Artur Świergiel – Przewodniczący AKO Warszawa prof. dr hab. Michał Seweryński – Przewodniczący AKO Łódź prof. dr hab. inż. Bolesław Pochopień – Przewodniczący AKO Katowice prof. dr hab. inż. Andrzej Stepnowski – Przewodniczący AKO Gdańsk prof. dr hab. Waldemar Paruch – Przewodniczący AKO Lublin dr hab. prof. UWM Małgorzata Suświłło – Przewodnicząca AKO Olsztyn dr hab. Jacek Piszczek – Przewodniczący AKO Toruń prof. dr hab. Mariusz Orion Jędrysek – Przewodniczący AKO Wrocław
Poznań, Warszawa, Kraków, Łódź, Gdańsk, Katowice, Lublin, Toruń, Olsztyn, Wrocław, 19.01.2021
UWAGA! Podpis pod powyższym dokumentem można złożyć na stronie AKO - TU.
Publikacja dostępna na stronie: https://wpolityce.pl/spoleczenstwo/535570-akademickie-kluby-obywatelskie-punktuja-stanowisko-pan
