Z inicjatywy Szwadronu Ziemi Hrubieszowskiej im. 2 Pułku Strzelców Konnych, w Hrubieszowie w dniach od 13 do 14 lipca 2019 r. odbędzie się V Święto Strzelca Konnego. Lubelska Fundacja Niepodległości wspiera organizację wydarzenia, jako niezwykle atrakcyjną formę budowania pamięci historycznej.

W ramach V Święta Strzelca Konnego zorganizowana zostanie rekonstrukcja Święta Pułkowego 2.Pułku Strzelców Konnych oraz pokazy kawaleryjskie z udziałem uczestników reprezentujących środowiska kontynuujące tradycje pułków jazdy z całej Polski. W latach II Rzeczypospolitej 2 PSK stacjonował właśnie w Hrubieszowie, a swoje święto obchodził 14 lipca. W związku z tym w kościele garnizonowym w Hrubieszowie zostanie odprawiona w sobotę 13 lipca uroczysta Msza św. w oprawie kawaleryjskiej oraz zostanie odczytany Apel Poległych.

Święto Pułkowe 2 Pułku Strzelców Konnych przypadało 14 lipca, na pamiątkę dnia, w którym w roku 1917 utworzono jednostki kawalerii w Armii Polskiej we Francji, dowodzonej przez gen. Józefa Hallera.

W roku bieżącym upływa sto lat od chwili, gdy kawalerzyści dywizjonów 1 Pułku Szwoleżerów – sformowanego we Francji – przybyli wraz z Błękitną Armią gen. Józefa Hallera do Polski i zostali natychmiast skierowani z rejonu Chełma na front wojny bolszewickiej. Po zwycięskiej kampanii jednostka w roku 1920 otrzymała przydział do garnizonu w Hrubieszowie i uzyskała miano 2 Pułku Strzelców Konnych

—podkreśla Maciej Szymczak, członek zarządu Fundacji Niepodległości.

Ciekawostką, sięgającą dzisiejszy sojuszniczych relacji jest fakt, że strzelcy konni Błękitnej Armi (pierwotna nazwa „dragoni” nie przyjęła się w Wojsku Polskim) używali siodeł amerykańskiej kawalerii.

Tak opisuje je Patryk Sagan ze Szwadronu Ziemi Hrubieszowskiej im. 2 Pułku Strzelców Konnych:

Mam szczęście być posiadaczem oryginalnego siodła typu „McClellan”, na jakim walczyli nasi strzelcy konni w latach wojny o granice odrodzonej Rzeczypospolitej w latach 1919-1920. Biorę w nim udział w zawodach kawaleryjskich i tych pokazach, jakie będą towarzyszyły naszemu Świętu Strzelca Konnego w Hrubieszowie. Siodło zostało zaprojektowane przez George McClellan’a, generała armii amerykańskiej Unii w czasach dziewiętnastowiecznej Wojny Secesyjnej – i weszło do standardowego wyposażenia US Cavalry. W czasach I wojny światowej, gdy armia Stanów Zjednoczonych przyszła na pomoc państwom Ententy, było – jako siodło wz.1904 – standardowym wyposażeniem amerykańskich kawalerzystów. Gdy po zakończeniu działań wojennych w Europie amerykańscy kawalerzyści wracali do domu, ich ekwipunek przejęli w części Polacy, którzy jechali walczyć o kształt granic odradzającej się Ojczyzny. Amerykańskie siodło typu McClellan, na jakim wezmę udział w tegorocznych pokazach w Hrubieszowie, odpowiadało zadaniom, jakie były już wtedy stawiane strzelcom konnym. Pamiętajmy, że kawalerzysta tej formacji miał „szybko przemieszczać się konno, a walczyć pieszo”. Konstrukcja amerykańskiego siodła była przystosowana do długich marszów na rozległych przestrzeniach, na jakich przez dziesiątki lat działała US Cavalry. Doskonale odciąża kręgosłup jeźdźca – w tym siodle bardziej „stoi się”, wykorzystując mięśnie ud. W efekcie długie marsze, charakterystyczne też dla walk na kresowych przestrzeniach, były mniej męczące dla strzelców konnych. Sidło tego typu, dostosowane do regulaminów polskiej armii, cieszyło się więc dużym uznaniem. W siodle, na którym jeżdżę na moim Parmezanie, zastosowałem przeróbki zgodne z tradycją polskiej kawalerii. Amerykanie swoje szable zwieszali podczas jazdy pionowo ku ziemi. To bardzo utrudniało pokonywanie przeszkód. Moja szabla jest zawsze troczona pod siodłem, nawet gdy występuję w pokazie władania lancą. Dobycie szabli podczas walki było wygodne, a sprawność pary, jaką stanowili jeździec z koniem – większa.

Wartość swojego wyszkolenia bojowego 2 Pułk Strzelców Konnych potwierdził w wojnie obronnej 1939 roku podczas słynnego rajdu na Kamieńsk w nocy z 3/4 września 1939. Działając w ramach Wołyńskiej Brygady Kawalerii, 2 Pułk Strzelców Konnych pod dowództwem ppłk Józefa Mularczyka, otrzymał zadanie ataku na stacjonujące w zajętym Kamieńsku oddziały niemieckiego pułku pancernego. Hrubieszowscy strzelcy konni szli do tego nocnego wypadu, pozostawiając na pozycjach wyjściowych całe zbędne wyposażenie, z ostrogami włącznie. Dla ukrycia podejścia pod niemieckie pozycje wszystkie błyszczące elementy broni, także nasadzone bagnety, strzelcy konni okopcili nad płomieniem świec. W doskonale zaplanowanym wypadzie spieszonych oddziałów, wykorzystując efekt zaskoczenia, zniszczył granatami i butelkami z benzyną ok. 30 czołgów niemieckich oraz kilkanaście wozów zaopatrzenia i cystern z paliwem – paraliżując na cały dzień dalsze posuwanie się niemieckiej 1 Dywizji Pancernej.

Podczas Święta Strzelca Konnego w Hrubieszowie pamięć żołnierzy 2 Pułku Strzelców Konnych zostanie uczczona w Apelu Poległych, który odbędzie się w sobotę 13 lipca 2019 na terenie koszar 2 Hrubieszowieskiego Pułku Rozpoznawczego. Poprzedzi go Msza św. z ceremoniałem kawaleryjskim, odprawiona w kościele Garnizonowym pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy o godz. 19:00.

Świętu Strzelca Konnego będą towarzyszyły dwudniowe pokazy kawaleryjskie, na błoniach nad rzeką Huczwą. Odbędą się one w tym samym miejscu, gdzie w 1934 roku przeprowadzono w Hrubieszowie słynne MILITARI – Mistrzostwa Konne Wojska Polskiego. Nie tylko duch miejsca będzie mobilizował uczestników – także eksperci rekonstrukcji odniosą się do przepisów regulaminowych, według których w zawodach MILITARI rywalizowali kawalerzyści w II Rzeczypospolitej.

Wydarzenie uzupełni festyn patriotyczny. Jego elementem będzie prezentacja historycznych pojazdów wojskowych w barwach pułków kawaleryjskich Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (m. in. 15 Pułku Ułanów Wielkopolskich z 2 Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa) prezentowanych przez Fundację Niepodległości i mobilna wystawa ukazująca walkę polskich kawalerzystów podczas II wojny światowej.

W niedzielę 14 lipca 2019 będzie można w Hrubieszowie obejrzeć także dynamiczne pokazy działania zwiadowców 2 Hrubieszowskiego Pułku Rozpoznawczego – spadkobierców tradycji 2 PSK oraz stoisko promocyjne 2 Lubelskiej Brygady Obrony Terytorialnej.

V Święto Strzelca Konnego odbywa się pod Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości. Patronami Honorowymi są – Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski oraz Burmistrz Hrubieszowa Marta Majewska.

Wydarzenie zostało dofinansowane ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach programu dotacyjnego „Niepodległa”. Uzyskało też wsparcie finansowe Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Zarządu Województwa Lubelskiego.

Patronami medialnymi są: TVP INFO, portal internetowy TVP INFO, TVP 3 Lublin, Radio Lublin, tygodnik Sieci, miesięcznik wSieci Historii, portal internetowy wPolityce.pl i telewizja wPolsce.pl.