Misja ZPRE przed wyborami prezydenckimi. Jakie "uwagi" po dwudniowej wizycie? "Niedostateczny nadzór finansowania kampanii"

Delegacja Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy (ZPRE), która odwiedziła Polskę przed majowymi wyborami prezydenckimi, oceniła, że mimo pozytywnych zmian w procesie wyborczym pozostają wyzwania, w tym: silna polaryzacja oraz kwestia przejrzystości finansowania kampanii.

Podniesione przez delegację obawy dotyczą m.in. „upolitycznionego składu organów administracji wyborczej”. Zakwestionowana też została „zdolność instytucji sądowych do bezstronnego rozwiązywania sporów wyborczych”. W opublikowanym komunikacie oceniono, że te dwie kwestie są pozostałościami… po poprzednim rządzie. Czyli rytualne okładanie PiS trwa w najlepsze?

Komunikat jest podsumowaniem dwudniowej wizyty w Polsce pięcioosobowej misji. Delegacja spotkała się w tym czasie z przedstawicielami władz, partii politycznych, społeczeństwa obywatelskiego, niezależnych mediów oraz sądownictwa.

Co „pozytywnego”?

Wśród pozytywnych zmian, jakie zaszły od czasu wyborów parlamentarnych z 2023 roku delegacja ZPRE odnotowała m.in. aktywne zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego, w tym szeroką obserwację wyborów i wzmożoną uwagę społeczeństwa, co - w ocenie delegacji - świadczy o „silnym zaangażowaniu demokratycznym”.

Polaryzacja

Mimo tych zachęcających zmian „utrzymują się pewne wyzwania” - głosi komunikat.

Polaryzacja polityczna nadal przeszkadza w zasadniczych reformach wyborczych, w szczególności dotyczących niezależności wymiaru sprawiedliwości, przejrzystości finansowania kampanii, niezależnych relacji w mediach

— czytamy w oświadczeniu.

Przedstawiciele ZPRE określili kampanię wyborczą jako „intensywną i budzącą podziały”, co również wywołuje ich obawy.

Przejrzystość finansowania kampanii

Kolejnym problemem, jak głosi komunikat, jest „niedostateczny nadzór finansowania kampanii” oraz „potencjał stronniczego relacjonowania w mediach publicznych”. Według relacji zawartej w komunikacie, osoby, z którymi delegacja spotkała się w Polsce, mówiły o wyzwaniach, jakimi są potencjalne cyberataki i możliwa ingerencja zagraniczna, oraz podkreślały „konieczność (zachowania) ciągłej czujności”, by zapobiec zagrożeniom hybrydowym.

Przejrzystość finansowania kampanii pojawia się jako kolejny obszar wymagający uwagi. Wielu rozmówców wyrażało obawy w związku z niedostatecznymi mechanizmami nadzoru i nierozwiązanymi kwestiami dotyczącymi przeznaczania funduszy publicznych na kampanię. Brak raportowania wstępnego, przed dniem wyborów, i ograniczone regulacje w sprawie kampanii prowadzonych przez osoby trzecie wskazywano jako luki, które mogą przeszkodzić w rozliczaniu i przejrzystości

— głosi komunikat.

Media i wybory

Rozmówcy delegacji mówili też o reformach w mediach, mających zapewnić niezależną politykę redakcyjną i wspierać pluralizm. Wskazywali przy tym, że „media publiczne są uważnie obserwowane pod kątem potencjalnej stronniczości w ich relacjach”.

W ocenie misji ZPRE brakuje „systematycznego monitorowania stosowania się mediów do zobowiązań wyborczych”, a to może „wpłynąć na zrównoważone relacjonowanie w okresie kampanii”.

W komunikacie zaznaczono, że pełna misja obserwacyjna ZPRE przybędzie do Polski w połowie maja, by monitorować przebieg głosowania. Wybory prezydenckie odbędą się 18 maja, a ewentualna druga tura - 1 czerwca.

Może wówczas misja ZPRE zwróci uwagę na nieczystą grę, w której nominaci koalicji rządzącej w PKW i minister finansów odcinają PiS od należnych im środków? A może zwrócą uwagę na „debatę”, która tak naprawdę była wydarzeniem wyborczym sztabu Rafała Trzaskowskiego z silnym udziałem TVP w likwidacji?

CZYTAJ TAKŻE: NASZ WYWIAD. Markiewicz: Debatę w TVP potraktowano jak produkt reklamowy. A to nie jest zgodne ani z konstytucją, ani z ustawami

olnk/PAP