Członek Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji Marzena Paczuska skierowała list otwarty do minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Hanny Wróblewskiej dotyczący wykorzystania sztucznej inteligencji w programie publicznego Radia Kraków. „Bot stworzony przez AI nie ma dylematów moralnych, dlatego eliminacja czynnika ludzkiego w procesie tworzenia treści przez media może oznaczać bezkarność dla nieetycznych poleceń i pomysłów służących np. stricte politycznym interesom” - zaznaczyła Paczuska.

Dwa dni temu ruszył kanał tematyczny OFF Radio Kraków, który niemal w całości jest tworzony bez ludzi przez sztuczną inteligencję.

Opinią publiczną w Polsce wstrząsnęła informacja o „eksperymencie” likwidatora Radia Kraków ze sztuczną inteligencją. Marcin Pulit przekonuje, że zatrudnienie w internetowej rozgłośni „dziennikarzy” wygenerowanych przez AI nie wiąże się ze zwolnieniem pracowników spółki, jednak ci są nieco innego zdania. Żeby było jeszcze ciekawiej, OFF Radio Kraków zaserwowało słuchaczom… „wywiad” z Wisławą Szymborską, polską noblistką nieżyjącą od ponad 12 lat!

Kwestia wiarygodności

W związku z „nowatorskim”, acz bardzo kontrowersyjnym podejściem w Radiu Kraków, Marzena Paczuska wystosowała do szefowej resortu kultury list otwarty, w którym apeluje o zakazanie zastępowania dziennikarzy sztuczną inteligencją. Zauważyła przy tym, że w kontekście tak wielkich zagrożeń związanych z rosyjską dezinformacją, a także zbliżającą się kampanią przed wyborami prezydenckimi w Polsce, jest to wyjątkowo groźny instrument wpływania na opinie publiczną.

Marcin Pulit, likwidator Radia Kraków, pozbył się dziennikarzy kanału tematycznego OFF Radio Kraków (zatrudnionych na śmieciówkach”, może więc twierdzić, że nie zwolnił) i zastąpił ich trójką prezenterów” wykreowanych przez Al. Jak poinformował w wywiadzie dla krakowskiej Gazety Wyborczej (wydanie z dn.22.X.) uznał, że jest okazja, by przeprowadzić eksperyment”. Niestety, prowadzi go na słuchaczach przyzwyczajonych do liniowego” odbioru treści podawanych przez radio

— zaznaczyła Paczuska.

Wydaje się, że pan Marcin Pulit najsprawniej w Polsce realizuje plan likwidacji mediów publicznych ministra Bartłomieja Sienkiewicza. Przeganiając dziennikarzy, nie tylko w znacznym stopniu ograniczył koszty nadawania programu, lecz także doprowadził do całkowitej centralizacji treści w przekazach kanału tematycznego OFF Radio Kraków. Wykorzystanie wykreowanych przez Al prowadzących wyklucza z pracy nad przekazem zasadniczy „bezpiecznik” jakim jest w strukturze redakcji dziennikarz

— wyjaśniła.

Dziennikarska odpowiedzialność

Paczuska wyraźnie oznajmiła w swoim piśmie, że odbiorcy treści mediów publicznych mają pełne prawo do poznania prawdy, którą dziennikarz ma obowiązek dostarczyć. Powołała się w tym kontekście na przepisy Prawa prasowego, które dotyczą odpowiedzialności dziennikarskiej.

Odbiorcy treści przekazywanych przez publiczne radio mają prawo do prawdy, a dziennikarz ma tę prawdę dostarczyć. Zgodnie z Prawem prasowym (art. 10, ust 1,2) ma on obowiązek służyć społeczeństwu i państwu. Ale ma także prawo odmówić wykonania polecenia służbowego jeżeli oczekuje się od niego publikacji, która łamie zasady rzetelności, obiektywizmu i staranności zawodowej. Zatem wykorzystanie wykreowanych prezenterów nie tylko eliminuje koszty, lecz także wprowadza do procesu tworzenia treści narzędzie, które wykona każde polecenie. Bez sprzeciwu i dyskusji. Bot stworzony przez AI nie ma dylematów moralnych, dlatego eliminacja czynnika ludzkiego w procesie tworzenia treści przez media može oznaczać bezkarność dla nieetycznych poleceń i pomysłów służących np. stricte politycznym interesom

— dodała.

Naruszanie dóbr osobistych

Członek KRRiT wskazała, że mimo braku prawnych regulacji dotyczących wykorzystywania sztucznej inteligencji w Polsce, nie jest to okoliczność łagodząca dla redakcji, które chciałby ją wykorzystywać i nie zwalnia ich z odpowiedzialności za swój przekaz.

Dodała też, że szczególnym zagrożeniem jest też eliminacja dziennikarzy, co ma zagrozić wiarygodności mediów publicznych i prowadzić do centralizacji przekazu medialnego.

Marcin Pulit dopuścił się obejścia zasad obowiązujących w procesie tworzenia rzetelnego przekazu, co stoi w sprzeczności z misją publicznych mediów zapisaną w ustawie o radiofonii i telewizji (art.21 ust 1,2). Błędem są próby tłumaczenia tego incydentu eksperymentem” czy też zastosowaniem innowacyjnych metod

— ocenił Paczuska.

Jako najjaskrawszy przykład wprowadzania słuchaczy w błąd jest zamieszczenie przez Radio Kraków wywiadu z nieżyjącą od 12 lat poetką i noblistką Wisławą Szymborską, który został wyemitowany na antenie OFF Radia dwa dni temu. Zwróciła ona uwagę na bardzo istotny aspekt prawa do kultu po osobie zmarłej.

Nie powinniśmy dopuścić do tego, że opiniotwórcza staje się sztuczna inteligencja podszywająca się pod powszechnie znany autorytet. Niezależnie od tego czy jest zgoda np. spadkobierców do wykorzystania wizerunku, to precedens użycia głosy Wisławy Szymborskiej może naruszać prawo do kultu pamięci o osobie zmarłej. Prawo to nie jest przynależne wyłącznie spadkobiercom (zwłaszcza w przypadku osoby powszechnie znanej). Z kolei naruszenie tego prawa może być naruszeniem jej dóbr osobistych

— zaznaczyła Marzena Paczuska.

Szkodliwa centralizacja

Członek KRRiT napisała też, że z powodu decyzji poprzedniego ministra Bartłomieja Sienkiewicza Polskie Radio i Telewizję Polską postawiono w stan likwidacji, natomiast osoby pełniące zarząd w spółkach odpowiadają jedynie przez szefową resortu kultury i dziedzictwa narodowego. To z kolei powoduje, że osoby te są zwolnione z odpowiedzialności przed Radami Nadzorczymi, jak również stanowi blokadę dla kadencyjności sprawowania funkcji.

Marzena Paczuska zaznaczyła jednak, że mimo bezprawnego przejęcia mediów publicznych, szefową MKiDN obowiązuje odpowiedzialność za decyzje likwidatorów.

Wiadomym jest, że odbyło się to z pogwałceniem zapisów Ustawy o radiofonii i telewizji. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego nie może jednak uchylić się od odpowiedzialności za decyzje likwidatorów poszczególnych spółek. Zwłaszcza te, które pozostają w sprzeczności z misją publiczną mediów i prawem do prawdy odbiorców treści

— podkreśliła.

Paczuska raz jeszcze zwróciła się z apelem do minister Hanny Wróblewskiej o podjęcie interwencji ws. wykorzystania sztucznej inteligencji w mediach publicznych tym bardziej, że już słychać o kolejnych pomysłach na jej wykorzystanie w kontekście słynnych, nieżyjących osób.

Zwłaszcza, że likwidator - pan Marcin Pulit, zapowiedział w Gazecie Wyborczej emisję wywiadu wykreowanych prezenterów z wykreowanym przez Al marszałkiem Józefem Piłsudskim z okazji rocznicy odzyskania niepodległości. Jestem pewna, że liczba osób, które poczują się dotknięte naruszeniem kultu pamięci po marszałku, może zaskoczyć pana likwidatora PR Kraków

— dodała.

CZYTAJ TEŻ:

— Likwidator OFF Radia Kraków woli AI zamiast dziennikarzy. Paczuska: „Eliminacja ludzkiego mózgu gwarantuje polityczną poprawność”

— TYLKO U NAS. Hajdasz: Sztuczna inteligencja w Radiu Kraków nie powinna mieć miejsca. Doskonałe narzędzie oszukiwania ludzi

— W OFF Radiu Kraków…AI przeprowadziła „wywiad” z Szymborską. Nieżyjąca od 12 lat noblistka „mówi” m.in. o… Instagramie

maz/X