W serwisie strasbourgobservers.com ukazała się opinia eksperta z Université Grenoble Alpes, członka l’Institut universitaire de France (IUF). W artykule zatytułowanym „Czy polskie władze powinny zwrócić się do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy o uchylenie immunitetu posła Marcina Romanowskiego?”, ekspert Anca Ailincai ocenia, że zagadnienie prawne jest „złożone”, ponieważ publikacje prawne odnoszące się do kwestii immunitetu są stare, a do tego dość niejasne. Wskazuje jednak, że Polska ratyfikowała umowy międzynarodowe, które mocno eksponują wagę immunitetów w organizacjach międzynarodowych.
Immunitet wysokich urzędników państwowych przed zagraniczną jurysdykcją karną był przedmiotem znacznych dyskusji od kilku lat. Jednakże, letnie wydarzenia dostarczyły rzadkiej okazji do rzucenia światła na bardziej dyskretny temat immunitetu członków Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy (PACE) przed jurysdykcją i aresztowaniem. Z doniesień medialnych wynika, że Marcin Romanowski, polski poseł opozycji, został oskarżony o popełnienie 11 przestępstw, w tym przekroczenie uprawnień w związku z Funduszem Sprawiedliwości, które rzekomo popełnił podczas swojej kadencji jako Wiceminister Sprawiedliwości w poprzednim rządzie Prawa i Sprawiedliwości (PiS). W dniu 12 lipca 2024 r. Sejm RP uchylił immunitet posła, co doprowadziło do jego aresztowania 15 lipca
— czytamy w artykule.
Ponieważ Romanowski od 22 stycznia 2024 r. pełnił funkcję zastępcy członka PACE, jego prawnik natychmiast poinformował przewodniczącego Zgromadzenia. 16 lipca przewodniczący przekazał Sejmowi RP informacje o immunitetach i przywilejach przysługujących Romanowskiemu zgodnie z przepisami Rady Europy (CoE). Podkreślił, że „każdy krajowy organ składający wniosek o uchylenie immunitetu członka Zgromadzenia Parlamentarnego w związku z jego funkcją w krajowym parlamencie musi również złożyć wniosek do Zgromadzenia”. Kilka godzin później decyzją sądu Romanowski został zwolniony z aresztu z powodu niejasności dotyczących jego międzynarodowej ochrony. Prokurator polski złożył apelację od tego orzeczenia. 17 lipca dostarczył PACE dalsze informacje dotyczące prowadzonego śledztwa, ale nie zwrócił się o uchylenie immunitetu Romanowskiego, argumentując, że dwie opinie prawne sporządzone przez prof. Andrzeja Jackiewicza i prof. Joannę Juchniewicz stwierdzały, iż Romanowski nie jest chroniony immunitetem PACE. Przewodniczący PACE w odpowiedzi z dnia 19 lipca powtórzył swoje stanowisko. W odpowiedzi Minister Sprawiedliwości RP zignorował to stanowisko, opierając się na opiniach prof. Andrzeja Zolla i prof. Marka Safjana, którzy stwierdzili, że „doszło do uzurpacji kompetencji przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy, ponieważ czyny, o które podejrzewany jest Romanowski, nie mają nic wspólnego z działalnością w Radzie Europy
— zrelacjonowała prof. Ailincai.
Ten wpis ma na celu ustalenie, czy polskie władze są zobowiązane do złożenia wniosku o uchylenie immunitetu Romanowskiego. (…) Po pierwsze, obowiązujące przepisy są stare i niejasne. Artykuł 40 (a) Statutu Rady Europy z 1949 r. mówi: „Rada Europy, przedstawiciele jej członków oraz Sekretariat będą korzystać na terytorium członków z takich przywilejów i immunitetów, jakie są niezbędne do wypełniania ich funkcji. Immunitety te obejmują immunitet dla wszystkich przedstawicieli do Zgromadzenia Konsultacyjnego przed aresztowaniem i wszelkimi postępowaniami prawnymi na terytorium wszystkich członków, w odniesieniu do słów wypowiedzianych i głosów oddanych w debatach Zgromadzenia lub jego komisji”. Ten przepis został rozwinięty w art. 15 Ogólnego Porozumienia w sprawie Przywilejów i Immunitetów Rady Europy z 1949 roku, ratyfikowanego przez Polskę
— dodała ekspErt.
W swoich konkluzjach francuska ekspert ocenia, że polskie władze powinny były zwrócić się do PACE z wnioskiem o uchylenie immunitetu Marcina Romanowskiego.
W 2016 r. Komitet Ministrów ocenił, że „wiele kwestii politycznych i prawnych jest związanych z kwestią przywilejów i immunitetów parlamentarzystów” jako członków Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy (ZPRE). Z prawnego punktu widzenia polski system immunitetów powinien mieć zastosowanie w rozpatrywanej sprawie, ale do Zgromadzenie Parlamentarnego Rady Europy powinna jednak trafić prośba o uchylenie immunitetu pana Romanowskiego. Konkluzja ta może powodować trudności polityczne. Jak wskazał przedstawiciel Republiki Czeskiej w 2004 roku, może być postrzegany jako nieuzasadnione naruszenie suwerenności narodowej, ponieważ może wskazywać, że ZPRE zajmuje pozycję wyższą niż parlamenty narodowe. Takie stanowisko byłoby wysoce suwerenistyczne i trudne do pogodzenia z potrzebą współpracy europejskiej. Lepiej byłoby przyjąć podejście konstruktywne, tak aby system mający zastosowanie do immunitetów był w stanie uniknąć nadużywania immunitetu dla celów osobistych, ale także do pozbawionego skrupułów uchylania immunitetu w celu atakowania członków opozycji wewnątrzkrajowej
— podsumowała prof. Ailincai.
Jutro o godz. 12.00 Sąd Okręgowy w Warszawie będzie orzekał ws. zażalenia prokuratury na zwolnienie z aresztu posła Marcina Romanowskiego, dysponującego immunitetem Rady Europy.
Publikacja dostępna na stronie: https://wpolityce.pl/polityka/707637-francuska-ekspert-ws-immunitetu-romanowskiego
