Polonia amerykańska jest zdruzgotana tą informacją. Takie próby usunięcia tego pomnika były robione wcześniej, ale Polonia była na tyle silna, że udało się jej zażegnać te próby. Obecny atak jest wyrazem osłabienia pozycji Polonii w USA

—mówi w rozmowie z portalem wPolityce.pl mec. Maria Szonert-Binienda, wieloletnia działaczka polonijna.

CZYTAJ WIĘCEJ: Ważą się losy Pomnika Katyńskiego. Na „The Jersey Journal” zamieszczono sondę dotyczącą przyszłości monumentu

wPolityce.pl: Jak Polonia odebrała plany demontażu Pomnika Katyńskiego w  New Jersey?

Maria Szonert- Binienda: Polonia amerykańska jest zdruzgotana tą informacją. Takie próby usunięcia tego pomnika były robione wcześniej, ale Polonia była na tyle silna, że udało się jej zażegnać te próby. Obecny atak jest wyrazem osłabienia pozycji Polonii w USA. W Stanach Zjednoczonych mamy kilka ważnych pomników, ale ten jest najważniejszy i znajduje się w najbardziej prominentnym miejscu, bo naprzeciwko miejsca upamiętnienia tragedii World Trade Center. O to miejsce idzie walka. Jednocześnie trzeba zdać sobie sprawę z tego, że usunięcie tego pomnika ze świadomości Amerykanów usuwa również postrzeganie Polaków jako ofiar II wojny światowej. To wszystko wpisuje się w całą strategię polityki historycznej, gdzie Polacy mają być przedstawiani jako sprawcy, a nie ofiary. I w tym celu również należy ten pomnik usunąć z przestrzeni publicznej. To kolejna próba zamachu na naszą historię.

Mówi Pani, że to już kolejna próba usunięcia tego pomnika. Czym ta wcześniejsza była podyktowana?

Są różne względy, przede wszystkim lokalizacja. To jedno z najbardziej atrakcyjnych miejsc w całym regionie aglomeracji nowojorskiej. Poza tym pomnik jest otoczony dystryktem biznesowym. To rejon, w którym ludzie przyjeżdżają do pracy. W przeszłości mieliśmy np. takie głosy, że dość dramatyczna wymowa tego pomnika przeszkadza Amerykanom relaksować się w czasie lunchu. Dotyka to zasadniczej sprawy, że my Polacy nie potrafimy dotrzeć z właściwym przekazem historycznym do Amerykanów, by im wytłumaczyć, że jest to dla nas wszystkich, również dla nich, bardzo ważny przekaz doświadczenia historycznego.

W tym miejscu faktycznie ma być park, czy mówienie o nim to jedynie pretekst?

Tam za bardzo nie ma miejsca na park, natomiast mówienie o tym, że się go tam zrobi jest strategią, by ten pomnik usunąć z tej lokalizacji. Co do tego nie ma tutaj najmniejszych wątpliwości.

Kwestię jego usunięcia łączy Pani z debatą o ustawie IPN w USA oraz ustawą 447? To kolejny etap wywierania nacisków na Polskę?

Absolutnie tak. Nie tyle nawet chodzi o naciski na Polskę, co o narzucanie antypolskiej narracji historycznej. Władze w Polsce nie wspierają pro-aktywnej polityki historycznej, w  której zachęcaliby Polonię do przypominania Amerykanom o zbrodni katyńskiej. Takich wysiłków ze strony Warszawy na dzień dzisiejszy nie ma. Głosy domagające się prawdy o Katyniu coraz mniej również słychać wśród samej Polonii. To sprawia bardzo sprzyjający klimat do tego, żeby pozbyć się Pomnika Katyńskiego i w ogóle problemu ludobójstwa dokonanego przez Sowietów na Polakach.

Polonia zaangażuje się w obronę tego pomnika? Planujecie jakieś protesty?

Z pewnością będą ogromne naciski wywierane przez Polonię Amerykańską, szczególnie ze wschodniego wybrzeża na władze stanu New Jersey, jak również na władzę miasta Jersey City, w którym ten pomnik się znajduje. Tutaj decydentem jest burmistrz miasta, ale on również działa we współpracy i w porozumieniu z Radą Miasta. Więc z pewnością Polonia za wszelką cenę będzie starała się docierać do ojców miasta w tym temacie. Ale trzeba zdawać sobie sprawę, że tutaj zaangażowane są ogromne antypolskie interesy polityczne, jak również bardzo duże interesy ekonomiczno- gospodarcze, związane z tym specyficznym miejscem. Toczy się ogromna walka o pamięć historyczną i polski głos w debacie na temat polskiej roli w czasie II wojny światowej.

Za naciskami, by ten pomnik usunąć, może stać np. lobby żydowskie?

Z pewnością jest to na rękę tym wszystkim, którzy starają się pokazać Polaków jako sprawców Holocaustu. A to jest jeden z ważniejszych symboli polskiej martyrologii, który zaprzecza narracji o naszej współodpowiedzialności za Holocaust.

CZYTAJ WIĘCEJ: Zniknie Pomnik Katyński? Burmistrz New Jersey: „Podejmujemy prace inżynieryjne przygotowujące teren pod park”

CZYTAJ TAKŻE: Co dalej z Pomnikiem Katyńskim w Jersey City? Marszałek Senatu: „Sytuacja naprawdę skandaliczna, bardzo przykra dla nas”

CZYTAJ TAKŻE: IPN reaguje na doniesienia z Jersey City. Prezes Instytutu: Kategorycznie sprzeciwiamy się usunięciu Pomnika Katyńskiego. OŚWIADCZENIE

Rozmawiał Piotr Czartoryski- Sziler