Podczas rozpoczynającej się w piątek sesji plenarnej Komisja Wenecka zapozna się z rozwojem wydarzeń wokół Trybunału Konstytucyjnego w Polsce i przyjmie opinię na temat nowelizacji ustawy o policji, zmieniającej m.in. zasady inwigilacji.

W czwartek, czyli w przeddzień sesji, przedstawiciele Komisji spotkają się w Wenecji z polską delegacją przybyłą w związku z procedurą wydania opinii na temat ustawy o policji. Na czele delegacji stać będzie podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Aleksander Stępkowski, który był już na obradach tego gremium w marcu, gdy przyjęto opinię na temat ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Na stronie KW podano, że w skład polskiej delegacji wejdą także: Mariusz Cichomski - zastępca dyrektora departamentu porządku publicznego w MSWiA, Tomasz Książkiewicz z Wydziału Techniki Operacyjnej Komendy Głównej Policji, Iwona Marczyk-Stępniewska ze Stałego Przedstawicielstwa RP przy Radzie Europy w Strasburgu i Daria Wołosiuk z MSZ.

Czwartkowe rozmowy będą miały charakter wstępny i zgodnie z procedurą poprzedzą one przyjęcie opinii o ustawie o policji w piątek rano, wkrótce po inauguracji sesji plenarnej w historycznym budynku Scuola Grande di San Giovanni Evangelista.

Jednym z pierwszych punktów obrad 107. sesji planarnej będzie wybór następcy Hanny Suchockiej, która była pierwszą wiceprzewodniczącą Komisji Weneckiej. Mandat byłej premier wygasł z końcem kwietnia, a strona polska nie zgłosiła jej ponownie do tego gremium.

Po raz pierwszy w obradach Komisji, organu doradczego Rady Europy, udział wezmą nowi przedstawiciele Polski: profesorowie Bogusław Banaszak i Mariusz Muszyński. Zastąpili oni Hannę Suchocką oraz profesora Krzysztofa Drzewickiego.

W kolejnym punkcie posiedzenia Komisja zostanie poinformowana o dalszych kwestiach dotyczących opinii wydanej przez nią na sesji w marcu na temat poprawek do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Opinia ta była krytyczna. Uznano, że „osłabianie efektywności Trybunału podważa demokrację, prawa człowieka i rządy prawa” w Polsce. W opinii mowa jest o tym, że „zarówno poprzednia, jak i obecna większość w polskim parlamencie podjęły niekonstytucyjne działania”.

Komisja zaapelowała o publikację wyroku Trybunału Konstytucyjnego z początku marca oraz o rozwiązanie obecnego kryzysu.

Następny punkt porządku piątkowych obrad również dotyczy Polski. Komisja przyjmie opinię w sprawie noweli ustawy o policji, zmieniającej zasady inwigilacji. O wydanie opinii wystąpiło Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy.

Projekt opinii został wysłany do polskich władz pod koniec maja. Otrzymali go też wszyscy członkowie Komisji.

Dokument, który jest poufny, został sporządzony po kwietniowej wizycie delegacji Komisji Weneckiej w Polsce.

W czasie pobytu w Warszawie przeprowadziła ona rozmowy z przedstawicielami rządu, parlamentu, korporacji prawniczych, rzecznikiem praw obywatelskich Adamem Bodnarem, koordynatorem służb specjalnych Mariuszem Kamińskim, reprezentantami organizacji pozarządowych: Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka i Fundacji Panoptykon.

Politycy ze strony rządowej mówili, że wyjaśniali sprawozdawcom Komisji Weneckiej, iż ustawa jest odpowiedzią na zmieniającą się sytuację w Europie, zwłaszcza groźbę zamachów terrorystycznych i rozwijającą się działalność terrorystów w internecie.

Minister spraw wewnętrznych i administracji Mariusz Błaszczak mówił w dniach wizyty Komisji w Polsce, że ustawa o policji jest bardzo dobra i została sformułowana na wzór przepisów obowiązujących na zachodzie Europy.

„Jeśli chodzi o konkretne rozwiązania, to ta ustawa wręcz ogranicza możliwości działań służb”

— oświadczył. Rząd podkreśla, że nowela nie ogranicza wolności w internecie. Politycy Platformy Obywatelskiej twierdzą zaś, że ustawa jest wadliwa i narusza prawa oraz wolności obywatelskie.

Nowe przepisy weszły w życie na początku lutego.

Najwięcej kontrowersji wywołuje sprawa pozyskiwania przez służby danych internetowych. Wcześniej po te dane do operatorów i firm internetowych służby występowały „na potrzeby prowadzonych postępowań” pisemnie - i taką drogą je otrzymywały.

Nowela wprowadziła dostęp online - przez tzw. bezpieczne połączenie internetowe. Po te dane służby mogą sięgać nie tylko na potrzeby postępowań, ale także w celu „zapobiegania lub wykrywania przestępstw”, „ratowania życia lub zdrowia ludzkiego bądź wsparcia działań poszukiwawczych” czy „realizacji zadań ustawowych”. Na pozyskanie treści maila czy czatu nadal potrzebna jest uprzednia zgoda sądu.

Nowelę krytykują oprócz opozycji także Rzecznik Praw Obywatelskich, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, Krajowa Rada Sądownictwa, Rada ds. Cyfryzacji, Naczelna Rada Adwokacka, Krajowa Rada Radców Prawnych, organizacje pozarządowe.

W piątek w Wenecji nastąpi końcowy etap prac nad projektem opinii Komisji: dyskusja podczas sesji plenarnej i przyjęcie opinii.

Opinię na temat ustawy o policji Komisja ma przyjąć przed południem, a następnie, również w piątek, ją opublikuje.

Utworzona w 1990 roku Komisja Wenecka, czyli Europejska Komisja na rzecz Demokracji przez Prawo jako organ doradczy Rady Europy złożona jest z niezależnych ekspertów w dziedzinie prawa konstytucyjnego i międzynarodowego, sędziów sądów najwyższych i trybunałów konstytucyjnych państw członkowskich, członków parlamentów narodowych oraz urzędników służby cywilnej.

W skład komisji wchodzi 60 państw; wszystkie kraje członkowskie Rady Europy oraz Algieria, Brazylia, Chile, Izrael, Kazachstan, Korea Południowa, Kirgistan, Maroko, Meksyk, Peru, Tunezja i USA. Wiele państw ma obserwatora, a OBWE oraz Komisja Europejska uczestniczą w sesjach plenarnych Komisji.

Działalność Komisji dotyczy instytucji demokratycznych i praw podstawowych, sprawiedliwości konstytucyjnej, wyborów, referendów i partii politycznych.

Jej nadrzędnym celem jest zapewnianie demokratycznego i sprawnego funkcjonowania instytucji demokratycznych oraz ochrona praw człowieka. Komisja koncentruje się przede wszystkim na udzielaniu pomocy poszczególnym państwom. Analizując przepisy prawa krajowego, identyfikuje potencjalne niezgodności ze standardami europejskimi lub luki w prawie.

Opinie Komisji nie są wiążące, a ona sama działa na zasadzie dialogu.

Wniosek o opinię prawną w sprawie danego aktu prawnego może złożyć państwo członkowskie, Rada Europy i organizacje międzynarodowe, czyli na przykład Unia Europejska czy OBWE.

ansa/PAP