O tytuł Europejskiej Stolicy Kultury będą ubiegać się Lublin, Katowice, Bielsko-Biała i Kołobrzeg, które wybrano spośród 12 polskich miast - w sali Senatu Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie ogłoszono wyniki pierwszego etapu konkursu miast aspirujących do tego tytułu.

„Głównym celem tego projektu jest promowanie bogactwa i różnorodności kultur w Europie. To jest szczególnie ważne w obliczu obecnych zmian i tego, co obserwujemy w Unii Europejskiej. Cieszę się, że do naboru stanęło 12 miast - tak wiele miast i to miast bardzo różnych”

— powiedział minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński podczas konferencji prasowej, na której ogłoszono wyniki pierwszego etapu konkursu Europejska Stolica Kultury 2029.

Deklaracje o przystąpieniu do konkursu złożyły: Bielsko – Biała, Bydgoszcz, Jastrzębie – Zdrój, Katowice, Kielce, Kołobrzeg, Lublin, Opole, Płock, Pszczyna, Rzeszów oraz Toruń. Podczas konferencji przewodnicząca Panelu Ekspertów Suvi Innila przedstawiła listę miast wybranych do etapu selekcji finałowej. Znalazły się na niej Lublin, Katowice, Bielsko-Biała i Kołobrzeg.

„Chciałbym także zadeklarować, że będziemy wspierać ten projekt. Osiem lat temu poprzedni minister zadeklarował 100 milionów zł i my to kontynuowaliśmy. Jako resort jesteśmy do tego przygotowani. To jest priorytet, aby ten kto zwycięży, miał wsparcie państwa polskiego. Te osiem lat to był dobry czas - budżet polskiej kultury wzrósł o 112 procent. W przyszłym roku w budżecie kultury jest osiem i pół miliarda złotych”

— zapewnił minister Gliński.

„Nawet jeśli nie przeszliście do następnego etapu, to zrobiliście bardzo dużo dla swoich miast i to będzie procentowało w przyszłości”

— podkreślił szef resortu kultury.

„Idea Europejskiej Stolicy Kultury jest jedną z flagowych inicjatyw Unii Europejskiej. Buduje więzi pomiędzy obywatelami państw i pozwala na poznanie kultur innych krajów. Projekt pozwala Europejczykom zetknąć się z różnorodnością kulturową”

— powiedział przedstawiciel Biura Komisji Europejskiej w Polsce Zbigniew Sabat.

Ustanowiony w czerwcu 1985 roku z inicjatywy ówczesnej greckiej minister kultury Meliny Mercouri program Europejskie Stolice Kultury jest jednym z najważniejszych programów kulturalnych w Europie. Początkowo komisja składająca się z przedstawicieli Rady Europejskiej, Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i Komitetu Regionów oraz ministerstwa ds. kultury wybranego państwa co roku przyznawała w ramach programu to miano jednemu europejskiemu miastu. W 1999 roku zmieniono nazwę projektu na Europejska Stolica Kultury oraz zmodyfikowano zasady wyboru miast-gospodarzy. W kolejnych latach kilkukrotnie ustalano nowy tryb konkursowy, a od 2021 r. co trzy lata tytuł otrzymują miasta z określonych państw członkowskich UE.

Tytuł Europejskiej Stolicy Kultury przyznaje się miastom na podstawie zaproponowanego przez nie programu kulturalnego, który musi się charakteryzować wyraźnym wymiarem europejskim, angażować szeroki krąg odbiorców i wpisywać się w długotrwały plan rozwoju uczestniczących w programie miast oraz regionów.

Sześć lat przed rokiem obchodów Europejskiej Stolicy Kultury, instytucja odpowiedzialna za proces wyłonienia ESK (w Polsce to MKiDN), publikuje zaproszenie do składania wniosków aplikacyjnych przez zainteresowane miasta. Tytuł Europejskiej Stolicy Kultury jest przyznawany dwóm lub trzem miastom z krajów UE, EOG/EFTA oraz krajom kandydującym lub potencjalnym kandydatom. Dotychczas dwa polskie miasta: Kraków (2000) i Wrocław (2016) zostały wyróżnione tym tytułem. Po raz kolejny Polska może zgłosić swoje miasto w 2029 r. Tytuł przyznawany jest na okres jednego roku.

W 2029 r. ten tytuł otrzymają przedstawiciele Polski i Szwecji. Do tej pory dwa polskie miasta zostały wyróżnione tym tytułem – Kraków (w 2000 oraz Wrocław (2016).

PAP