Pomnik Jana Zachwatowicza na Starym Mieście odsłonięto w 121. rocznicę urodzin architekta - podał w czwartek stołeczny ratusz. Zachwatowicz wywarł zasadniczy wpływ na kierunek odbudowy polskich zabytków po II wojnie światowej - przypomniał prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski.

Pomnik został odsłonięty na Międzymurzu Piotra Biegańskiego na warszawskim Starym Mieście w czwartek, w 121. rocznicę urodzin Jana Zachwatowicza. Pomnik przedstawia postać profesora a na tablicy napisano: „1900-1983 Jan Zachwatowicz architekt odbudowanej Warszawy”. Monument wykonany został z brązu odpornego na ścieranie i pokrytego patyną przez Pracownię Rzeźby FORMA Karol Badyna. Za budowę odpowiadał śródmiejski Zarząd Terenów Publicznych.

Inicjatorem upowszechniania pamięci prof. Jana Zachwatowicza było Towarzystwo Przyjaciół Warszawy, działające przy aprobacie i wsparciu projektu przez Radę m.st. Warszawy.

75 lat od powstania Biura Odbudowy Stolicy i w 40. rocznicę wpisania Starówki na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, przypominamy sobie heroizm rekonstrukcji Starego Miasta i jej autora. Będziemy mogli go teraz spotkać w miejscu, któremu się poświęcił i które będzie z nim na zawsze związane

— zaznaczyła Ewa Malinowska-Grupińska, przewodnicząca Rady m.st. Warszawy.

Jan Zachwatowicz stał się człowiekiem legendą. Wywarł zasadniczy wpływ na kierunek odbudowy i konserwacji polskich zabytków po II wojnie światowej. Był inicjatorem odbudowy m.in. Starego i Nowego Miasta, jak również Zamku Królewskiego

— powiedział prezydent m.st. Warszawy, Rafał Trzaskowski, podczas czwartkowej uroczystości.

Jak podał urząd miasta, uroczystość odsłonięcia pomnika Jana Zachwatowicza była zwieńczeniem trzech ubiegłorocznych jubileuszy: obchodów 120. rocznicy urodzin architekta, 75. rocznicy odbudowy Warszawy i 40. rocznicy wpisu Starego Miasta na Listę UNESCO.

Już w styczniu 1945 r. podjęto decyzję o odbudowie zniszczonego miasta, w miesiąc później powołano Biuro Odbudowy Stolicy. Jan Zachwatowicz od samego początku działał w strukturach tej instytucji. Także od samego początku z uporem domagał się, by Stare Miasto było wierną rekonstrukcją historyczną z wprowadzonymi elementami nowego osiedla, a nie całkowicie współczesną kreacją. A w początkach odbudowy, wśród decydentów, takie stanowisko wcale nie było oczywiste

— przypomniała Renata Kaznowska, zastępca prezydenta m.st. Warszawy.

Sylwetka Jana Zachwatowicza

Jan Zachwatowicz był architektem, historykiem architektury, profesorem Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej; po 1945 r. kierownikiem Biura Odbudowy Stolicy, a następnie Generalnym Konserwatorem Zabytków. Jego postawa wyrażała wielkie dążenie wojennego pokolenia warszawiaków do odbudowy swego zniszczonego miasta. Przekonał społeczność międzynarodową do wartości tego dzieła odbudowy – efektem było wpisanie Starego Miasta w 1980 r. na listę UNESCO.

Prócz działalności praktycznej był także inicjatorem powołania międzynarodowego komitetu ICOMOS, współtwórcą Karty Weneckiej (dokument dot. doktryny konserwatorskiej). Profesor Zachwatowicz jest autorem zwycięskiego projektu (wyłonionego w wyniku konkursu wśród uczestników Konwencji Haskiej z 1954 r.) znanego na całym świecie znaku Błękitnej Tarczy - służącemu ochronie obiektów zabytkowych przed zniszczeniem w trakcie działań zbrojnych.

tkwl/PAP