W Kościele katolickim w niedzielę rozpoczyna się adwent. Jest to okres przygotowania do uroczystości Bożego Narodzenia. Od kilkunastu lat akcentowany jest aspekt radosnego oczekiwania. Jako pomoc w odnowie duchowej w parafiach organizowane są m.in. rekolekcje i dni skupienia. Zachęcam wiernych do bardziej świadomego i aktywnego uczestniczenia w życiu wspólnoty Kościoła – powiedział przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Stanisław Gądecki w związku z rozpoczynającym się w Kościele katolickim wraz z Adwentem nowym rokiem liturgicznym. Adwent to czas nadziei, z którą oczekujemy na Zbawiciela, który jest sensem ludzkiego życia - przekazał także rzecznik Konferencji Episkopatu Polski ks. Leszek Gęsiak SJ.

„Adventus” oznacza przyjście

Słowo adwent pochodzi od łacińskiego adventus, które oznacza przyjście. Dla starożytnych Rzymian oznaczało oficjalny przyjazd cezara. We wczesnym chrześcijaństwie odnosiło się do podwójnego przyjścia Chrystusa: jako człowieka i jako sędziego na końcu świata.

W tym roku, pierwsza niedziela adwentu przypada 3 grudnia, a ostatnim dniem tego okresu jest zawsze Wigilia Bożego Narodzenia – 24 grudnia.

W ciągu tych trzech tygodni szaty liturgiczne księży odprawiających msze św. będą w kolorze fioletowym. Wyjątkiem jest trzecia niedziela – niedziela gaudete, czyli niedziela radości, kiedy szaty są w kolorze różowym. Nazwa niedzieli pochodzi od słów antyfony na wejście: „Gaudete in Domino” – „Radujcie się zawsze w Panu”. Teksty liturgii tej niedzieli przepełnione są radością z zapowiadanego przyjścia Chrystusa i z odkupienia, jakie przynosi.

W Hiszpanii pierwsze wzmianki o przygotowaniu do obchodu Narodzenia Pańskiego, choć nieokreślane mianem adwentu, pochodzą z roku 380. Kanon 4 synodu w Saragossie, który odbył się w tym roku, poleca wiernym, aby od 17 grudnia do Epifanii, czyli do 6 stycznia „gorliwie gromadzili się w kościele, nie opuszczając ani jednego dnia”

— wskazuje liturgia godzin (brewiarz).

W tradycji gallikańskiej adwent miał charakter pokutny i ascetyczny, a więc związany był z praktykami postnymi, abstynencją, czasem skupienia, co wspomina św. Hilary.

W V w. biskup Tours, Perpetuus, wprowadził w Galii obowiązek postu w poniedziałki, środy i piątki w okresie od św. Marcina – 11 listopada – do Narodzenia Pańskiego.

W Rzymie okres przygotowania do Narodzenia Pańskiego został wprowadzony dopiero w drugiej połowie VI w. Tam adwent miał charakter liturgicznego przygotowania na radosne święta Narodzenia Pańskiego, ze śpiewem „Alleluja, Te Deum laudamus”, z odpowiednim doborem czytań i formularzy, bez praktyk pokutnych.

W VI w. papież Grzegorz Wielki skodyfikował kanon rzymski, wprowadzając m.in. do liturgii mszy odmawianie modlitwy „Ojcze nasz” zaraz po kanonie eucharystycznym. Ujednolicił jednocześnie zalecenia liturgiczne dotyczące adwentu. Od tego czasu adwent trwa w Kościele katolickim cztery niedziele i stał się okresem oczekiwania na uroczystość Bożego Narodzenia.

Od kilkunastu lat nie ma w Kościele zakazu urządzania hucznych zabaw. Akcentowany jest raczej aspekt radosnego oczekiwania.

Msze roratnie

W czasie całego adwentu, poza niedzielami, codziennie odprawiane są roraty – msze św. poświęcone Matce Bożej, którą symbolizuje specjalna biała świeca zapalona podczas liturgii. Jest ona przewiązana białą lub niebieską wstęgą.

Kiedy msze św. były sprawowane po łacinie, na początku liturgii śpiewało się „rorate cali desuper” (spuśćcie rosę niebiosa), opartą na księdze proroka Izajasza, która mówi o tęsknocie człowieka za Zbawicielem. Zgodnie z tradycją, msza roratnia sprawowana jest o świcie. Jest to wyraz oczekiwania na Jezusa Chrystusa, nazywanego w Ewangelii św. Łukasza „Z wysoka wschodzącym Słońcem”.

Msza roratnia rozpoczyna się w ciemnym kościele, który rozświetlają jedynie lampiony przyniesione przez wiernych.

Jednym z elementów tradycji adwentowych jest także wieniec adwentowy wykonany z gałązek drzewa iglastego z czterema świecami, które zapala się kolejno w każdą niedzielę. Początkowo zwyczaj kultywowany był na ziemiach polskich w rodzinach ewangelickich. W latach 20. XX w. przyjął się także w rodzinach katolickich. Obecnie wieńce są częścią wystroju ołtarza, a kolejne zapalone świece przypominają o upływającym czasie i zbliżającej się uroczystości.

Nowy rok liturgiczny i duszpasterski

W Kościele adwent rozpoczyna nowy rok liturgiczny. W Polsce jest to także początek nowego roku duszpasterskiego 2023/2024, który przebiega pod hasłem „Uczestniczę we wspólnocie Kościoła”.

Celem programu jest uzmysłowienie wszystkim ochrzczonym, że są podmiotem we wspólnocie Kościoła, a więc kimś ważnym. To oznacza, że jest się także odpowiedzialnym za całą wspólnotę - tą, która jest tu i teraz, ale także tą, jaka będzie w przyszłości

— powiedział PAP bp Waldemar Musioł, biskup pomocniczy opolski, sekretarz Komisji Duszpasterstwa KEP.

Przewodniczący KEP: zachęcam do bardziej świadomego i aktywnego uczestniczenia w życiu Kościoła

Tegoroczny temat ma zachęcić wiernych do bardziej świadomego i aktywnego uczestniczenia w życiu Kościoła

— powiedział przewodniczący KEP w komunikacie przekazanym PAP przez biuro prasowe Episkopatu.

Abp Gądecki zaznaczył, że „każdy katolik - zarówno duchowny, konsekrowany jak i świecki, powinien zadać sobie pytanie: Na ile wspólnota Kościoła jest jego wspólnotą? Na ile się z nią utożsamia i nią żyje?”.

Zwrócił uwagę, że z naszej relacji z Bogiem wynika zaangażowanie w życie wspólnoty Kościoła, a więc w życie parafii, diecezji. W związku z tym, jak zaznaczył abp Gądecki, trzeba najpierw podjąć refleksję nad naszą osobistą więzią z Chrystusem - wskazał duchowny.

Niech Maryja, Matka Kościoła, i św. Józef pomagają w stawaniu się coraz bardziej żywym i dynamicznym Kościołem

— powiedział przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski.

Wzorem lat poprzednich Komisja Duszpasterstwa KEP przygotowała na ten rok duszpasterski pięć zeszytów tematycznych.

Pierwszy zeszyt teologiczno-pastoralny ma charakter teoretyczny. Drugi – homiletyczny – jest zbiorem myśli wpisanych w pewien klucz, który może pomóc w tworzeniu dobrych homilii w całym roku liturgicznym. Trzeci – liturgiczny – zawiera 12 scenariuszy wprowadzających do nabożeństw i mszy św., sprawowanych w pierwsze czwartki miesiąca, skoncentrowanych wokół adoracji Jezusa Eucharystycznego i modlitwy za kapłanów. Materiały zawarte w czwartym zeszycie katechetycznym mogą być wykorzystane w formacji członków parafialnych rad duszpasterskich i w pracy z rodzicami dzieci pierwszokomunijnych oraz kandydatów do bierzmowania.

Piąty zeszyt, maryjny, zawiera inspiracje homiletyczne na święta i nabożeństwa maryjne. W tym roku jest on w sposób szczególny dedykowany członkom najliczniejszej wspólnoty w Kościele katolickim w Polsce jaką jest Żywy Różaniec. Według danych do tej grupy należy w kraju ponad 2 mln osób.

W tym roku przygotowano także specjalne materiały dla rodzin, zwłaszcza tych, które z różnych przyczyn nie chcą lub nie mogą się formować we wspólnotach lub grupach parafialnych, albo chcą czegoś więcej.

Rzecznik KEP: Adwent to czas nadziei

Ten czas ma podwójny wymiar - doczesny i eschatologiczny

— zwrócił uwagę rzecznik Konferencji Episkopatu Polski ks. Leszek Gęsiak SJ w przekazanym PAP komunikacie.

W wymiarze doczesnym oczekujemy na narodziny Zbawiciela, który przychodzi na świat i wkracza do ludzkie życia, by je odmienić. Z kolei w wymiarze eschatologicznym, adwent uświadamia nam, że całe nasze ziemskie życie jest oczekiwaniem na powtórne przyjście Pana na końcu czasów

— powiedział duchowny.

Zaznaczył, że „adwent jest czasem nadziei, z którą oczekujemy na Zbawiciela, bo to On jest sensem życia każdego człowieka”.

Jeśli On i Jego Ewangelia nie będą dla nas najważniejsze, to wszystkie nasze działania, nawet te bardzo prospołeczne, nie będą miały sensu

— ocenił jezuita.

Ks. Gęsiak zachęcił, aby czas oczekiwania na Boże Narodzenie wypełniony był modlitwą i uczynkami miłosierdzia wobec bliźnich.

Ostatnim dniem adwentu zawsze jest Wigilia Bożego Narodzenia – 24 grudnia.

olnk/PAP