Kościół katolicki obchodzi w poniedziałek święto św. Benedykta z Nursji, patrona Europy i twórcy reguły zakonnej, która zreformowała życie monastyczne w Europie. Regułę wykorzystywało ponad sto zakonów, m.in. benedyktynki (klauzurowe i czynne), cystersi, kameduli, oliwetanie, sylwestryni i trapiści.

Benedykt urodził się ok. roku 480 w Nursji. Jego ojciec był zamożnym właścicielem posiadłości ziemskiej. Po ukończeniu lokalnej szkoły został posłany do Rzymu, gdzie miał studiować sztuki wyzwolone. Nie pozostał tam jednak długo.

Kiedy spostrzegł, jak wielu spośród jego towarzyszy studiów wpada w przepaść występków, cofnął nogę, którą już niejako postawił na progu świata (…). Porzucił zatem studia, zostawił dom i majątek ojcowski, a pragnąc tylko Bogu się podobać, wyruszył na poszukiwanie habitu, który by sam wskazywał na święty sposób życia

— czytamy w „Dialogach” papieża św. Grzegorza I Wielkiego, które są podstawowym źródłem wiedzy o życiu św. Benedykta.

Po opuszczeniu Rzymu Benedykt osiadł w grocie w Subiaco, gdzie oddawał się kontemplacji. W tym czasie z rąk jakiegoś mnicha przyjął habit. Z czasem zaczęli przyłączać się do niego uczniowie. Wraz z upływem czasu pod jego kierunkiem utworzono 12 małych klasztorów po 12 uczniów każdy. Na czele każdego z nich Benedykt postawił zależnych od siebie przełożonych.

„Ora et labora – módl się i pracuj”

Po pewnym czasie Benedykt wraz z najbardziej gorliwymi uczniami przenieśli się do Monte Cassino, do ruin dawnej fortecy rzymskiej. Tu rozpoczął budowę nowego klasztoru i rozpoczął pisanie reguły zakonnej.

Napisaną przez siebie regułę Benedykt wielokrotnie modyfikował i udoskonalał. Podstawową cechą reguły był złoty środek, czyli umiar we wszystkim: w modlitwie, uczynkach pokutnych, w pracy i odpoczynku, w jedzeniu i piciu.

Podległym sobie mnichom Benedykt zalecał, aby całe swoje życie i wszystkie aktywności podporządkowali jednemu celowi – służbie Bożej. Dewizą św. Benedykta były słowa „Ora et labora – módl się i pracuj”.

Z czasem reguła św. Benedykta stała się normą życia dla wielu pokoleń mnichów i mniszek. Do 1595 r. wykorzystywało ją ponad sto zakonów, m.in. benedyktynki (klauzurowe i czynne), cystersi, kameduli, oliwetanie, sylwestryni i trapiści. Zakony te wydały kilka tysięcy świętych i błogosławionych i ponad 20 papieży.

Benedykt zmarł 21 marca 547 r. Jak pisał św. Grzegorz Wielki, na sześć dni przed śmiercią dostał silnej gorączki, która bardzo go męczyła.

Z dnia na dzień stan jego się pogarszał, dnia zaś szóstego poprosił uczniów, by zanieśli go do oratorium, gdzie przyjął Ciało i Krew Pana, umacniając się na drogę do wieczności. Później wstał, wspierając swe osłabione członki na ramionach uczniów, podniósł ręce do nieba i wśród słów modlitwy wydał ostatnie tchnienie

— czytamy w „Dialogach”.

Benedykt został pochowany na Monte Cassino w kaplicy św. Jana Chrzciciela, jednak kiedy w 587 r. klasztor zniszczyli Longobardowie, jego szczątki przeniesiono do Fleur we Francji, gdzie są do dziś.

Kto ustanowił św. Benedykta patronem Europy?

Kult św. Benedykta rozpoczął się zaraz po śmierci opata. „Dialogi” mówią nawet o cudach, które dokonały się za jego wstawiennictwem.

Patronem Europy ogłosił św. Benedykta papież Paweł VI w 1964 r., podkreślając tym samym jego rolę w rozwoju życia monastycznego na kontynencie.

Niech więc ten znamienity niebianin wspiera nasze modlitwy i tak jak niegdyś rozproszył ciemności światłem chrześcijańskiej nauki i szerzył szczęście pokoju, niech teraz broni spraw Europy, a przez swoje wstawiennictwo niech nieustannie prowadzi je do coraz lepszego rozwoju. Zatem, za radą Świętej Kongregacji Obrzędów, z całą świadomością i po dojrzałym namyśle naszym, z pełni apostolskiej władzy, na mocy tego listu ustanawiamy i ogłaszamy, na wszystkie czasy, świętego Benedykta, opata, głównym niebiańskim patronem u Boga dla całej Europy

— pisał w liście apostolskim „Pacis nuntius” z 24 października 1964 r. papież Paweł VI.

W liście tym nazwał on św. Benedykta „wysłannikiem pokoju, sprawcą jedności, mistrzem cywilizacji i heroldem religii Chrystusowej oraz założycielem życia monastycznego na Zachodzie”.

Ten sam papież ogłosił 11 lipca dorocznym świętem św. Benedykta, na pamiątkę przeniesienia jego szczątków do Fleur.

mm/PAP