Dziś na cmentarzu Rakowickim w Krakowie odbyły się uroczystości pogrzebowe Żołnierzy Wyklętych Bolesława Pronobisa, Edwarda Szwejkowskiego i Eugeniusza Tomasika, których szczątki zostały odnalezione i zidentyfikowane przez Instytut Pamięci Narodowej.
Żegnani są bohaterowie walk o niepodległość Rzeczypospolitej (….). System pozbawił tych ludzi prawa do grobu
— mówił kierujący pionem poszukiwań i identyfikacji IPN, zastępca prezesa IPN Krzysztof Szwagrzyk podczas ceremonii w kościele Niepokalanego Poczęcia NMP przy ul. Rakowickiej.
Jak podkreślił, Bolesław Pronobis, Edward Szwejkowski i Eugeniusz Tomasik po latach bólu, łez po stracie, bezsilności i poszukiwań spoczną w Kwaterze Wojennej Żołnierzy Podziemia Niepodległościowego 1939-1963 na Rakowicach.
„Spoczywajcie w pokoju”
Spoczywajcie w pokoju Bolesławie, Edwardzie i Eugeniuszu. Wasza wierna, piękna służba Rzeczpospolitej dobiegła końca. Polska pamięta o was i o waszych grobach
— powiedział Szwagrzyk.
Spośród trójki pochowanych Żołnierzy Wyklętych najbardziej znany jest Bolesław Pronobis. Współuczestniczył w akcji rozbicia więzienia św. Michała w Krakowie w sierpniu 1946 r. Zginął w wieku 29 lat. Edward Szwejkowski i Eugeniusz Tomasik – jak zauważył w rozmowie z PAP dyrektor krakowskiego IPN Filip Musiał – są mniej rozpoznawalni głównie ze względu na młody wiek. Obaj zginęli mając 19 lat.
Biografie IPN bohaterów
Zgodnie z biografią przedstawioną przez IPN, Bolesław Pronobis „Ikar”, „Szczerbiec” (1917-1946) - żołnierz 16 pułku piechoty AK, dowódca oddziału partyzanckiego „Huragan”. Urodził się 23 kwietnia 1917 r. w Niwce. Przed wojną był kapralem rezerwy 2 pułku lotniczego. W czasie akcji „Burza” był żołnierzem batalionu „Barbara” 16 pp AK. Aresztowany przez UB i osadzony w więzieniu w Tarnowie odegrał – jak czytamy w biografii – kluczową rolę w organizacji zbiorowej ucieczki więźniów 1 lipca 1945 r. Następnie, latem 1945 r. dowodził poakowskim oddziałem „Huragan” (organizacyjnie przynależnym do NSZ) działającym w okolicach Tarnowa. Pojmany przez UB współuczestniczył w akcji rozbicia więzienia św. Michała w Krakowie 18 sierpnia 1946 r., przeprowadzonej we współpracy z żołnierzami zgrupowania „Błyskawica” Józefa Kurasia „Ognia”. Po kilku miesiącach został ponownie aresztowany. Skazany na śmierć przez komunistyczny sąd. Został zamordowany 17 grudnia 1946 r. Jego szczątki odnaleziono we wrześniu 2019 r. podczas prac IPN na cmentarzu komunalnym w Katowicach Panewnikach.
Edward Szwejkowski „Łotr”, „Długi” (1929-1948) - żołnierz oddziału partyzanckiego „Wiarusy”. Urodził się 6 czerwca 1929 r. w Krynicy w pow. nowosądeckim. Mieszkał z rodziną w Nowym Sączu. Wiosną 1948 r. wstąpił do oddziału partyzanckiego „Wiarusy”, działającego w powiecie nowotarskim, limanowskim oraz myślenickim. Działał w grupie dowodzonej przez Tadeusza Dymla „Srebrnego”. Edward Szwejkowski poległ 30 maja 1948 r. w walce z komunistycznym UB w przysiółku Siodełko w pobliżu szczytu Dzwonkówka w Beskidzie Sądeckim. Jego szczątki odnaleziono we wrześniu 2021 r. podczas prac poszukiwawczych prowadzonych przez IPN na cmentarzu komunalnym w Nowym Targu.
Eugeniusz Tomasik „Kruk” (1927-1946) - żołnierz Zgrupowania Narodowych Sił Zbrojnych „Bartka”. Urodził się w Szczyrku w 1927 r. Na przełomie lat 1945 i 1946 został partyzantem Zgrupowania Oddziałów Leśnych VII Okręgu Wojskowego NSZ kpt. Henryka Flamego „Bartka”. Należał do Samodzielnego Oddziału Leśnego im. „Szarego”, dowodzonego przez ppor. Antoniego Bieguna „Sztubaka”. Został zamordowany we wrześniu 1946 r. pod Malerzowicami Wielkimi w dawnym majątku Scharfenberg przez funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa w ramach operacji o kryptonimie „Lawina”. Jego szczątki odnaleziono w październiku 2012 r. podczas prac poszukiwawczych prowadzonych przez IPN w pobliżu Malerzowic Wielkich na Opolszczyźnie.
CZYTAJ WIĘCEJ: „Chwała tym, którzy nigdy się nie poddali!”. „Niezłomni, zwycięscy!”. Lawina wpisów upamiętniających bohaterstwo Żołnierzy Wyklętych
nt/PAP
Publikacja dostępna na stronie: https://wpolityce.pl/historia/722341-na-cmentarzu-rakowickim-pochowano-trzech-zolnierzy-wykletych
