Były sanitariuszkami, łączniczkami, zakonnicami, ale także szeregowymi żołnierzami. Wszystkie walczyły w Powstaniu Warszawskim.

Do pamięci przeszła m.in. "Baśka - Bomba" (Barbara Matys-Wysiadecka), która 18 sierpnia roku razem z dwiema koleżankami minerkami "Izą" (Wanda Maciejowska) i "Hanką" (Irena Grafowska) uzbroiła minę w budynku przy ul. Próżnej 3, przylegającym do ściany PAST-y. Pomogło to żołnierzom Batalionu "Kiliński" wedrzeć się do środka.

W tym oddziale walczyły także dr Zofia Franio - pseudonim "Doktor", "Alina" Irena Bredel, "Alka" Alina Pniewska i "Ada" Eliza Grafowska.

W Powstaniu Warszawskim jako sanitariuszki służyły m.in. Beata "Ata" Branicka, córka ostatniego właściciela Wilanowa; Anna Kurska - matka Jarosława i Jacka Kurskich; Maria Janecka-Wasowska (właściwie Maria Dobrzyńska), żona kompozytora Jerzego Wasowskiego, matka znanego satyryka i dziennikarza Grzegorza Wasowskiego.

Łączniczkami były natomiast znane aktorki: Alina Janowska, Irena Kwiatkowska, Helena Grossówna i Danuta Szaflarska.

Poległe sanitariuszki i łączniczki:

Siostry Zofia i Helena Beisertówny, Krystyna Krahelska (twarz Syrenki Warszawskiej), Henryka Brzeska, Maria Cetys, Janina Augustyńska, Zofia Chenclewska (mistrzyni Polski w rzucie oszczepem), Alicja Czerwińska, Lidia Daniszewska, Maria Dziak, Zofia Dąbrowska, Zofia Krassowska, Krystyna Dąbrowska (rzeźbiarka), siostry Halina i Irena Grotowskie, Stefania Grzeszczak, Zofia Jarkowska-Krauze, Zofia Krassowska, Halina Kostecka-Kwiatkowska, Irena Kołodziejska, Zofia Laskowska, Anna Zakrzewska, Ewa Matuszewska, Anna Nelken, Krystyna Niżyńska ps. "Zakurzona" (+16 l.), Halina Piasecka, księżniczka Róża Maria Sapieha, Janina Trojanowska-Zborowska, Eryka Tyszkówna, Anna Wajcowicz, Krystyna Wańkowicz (córka Melchiora Wańkowicza), Grażyna Zasacka, Barbara Zmysłowska i Dorota Łempicka.

Brutalny mord

16-letnia Janina Jamiołkowska "Sława" została zamordowana w grupie 1200 chorych, rannych i personelu medycznego po zajęciu przez Niemców Szpitala św. Łazarza. Razem z nią 5 sierpnia 1944 roku śmierć poniosły m.in.: Krysia Gadomska "Granit", Danuta Bobikówna "Wisła", Emilia Czechowska "Teresa", Krystyna Gadomska "Granit", Alina Gralewska "Szarotka", Zdzisława Kempska "Strumyk", Irena Matysiakówna "Ita", Zofia Riedllówna "Ster", Janina Sławińska "Szczyt", Adriana Wodnicka "Grażyna” i Leokadia Wysocka "Giewont".

W Powstaniu Warszawskim walczyła też Teresa Bogusławska - szyła mundury i ryngrafy z Matką Boską (zmarła kilka miesięcy po Powstaniu w wieku 16 lat).

Maciej Gąsiorowski