104 lata temu Wojciech Korfanty zażądał od Niemców "własnej Polski": "Nie chcemy ani piędzi ziemi niemieckiej"

104 lata temu Wojciech Korfanty wystąpił w Reichstagu z żądaniem przyłączenia do odradzającego się państwa polskiego wszystkich ziem polskich zaboru pruskiego. „Mości panowie, nie chcemy ani piędzi ziemi niemieckiej. Żądamy jedynie, w myśl postanowień punktu trzynastego programu Wilsona, własnej, jednej, złożonej z ziem trzech zaborów Polski” - powiedział w swoim przemówieniu w Reichstagu jeden z ojców polskiej niepodległości.

CZYTAJ TAKŻE:

— Wojciech Korfanty nowym patronem lotniska Katowice-Pyrzowice. Prezydent: Jest w absolutnym panteonie naszych bohaterów narodowych

— Premier: Wojciech Korfanty był nie tylko wzorem Polaka i Ślązaka, ale przede wszystkim pokazywał innym, że nie ma Śląska bez Polski

— W Warszawie odsłonięto pomnik Wojciecha Korfantego. Prezydent Duda: „Wszyscy ojcowie niepodległości są na swoim miejscu”

„Został Polakiem, bo chciał”

Polityk, który - jak pisał jego biograf, Jan F. Lewandowski - „został Polakiem, bo chciał”, dwukrotnie zasiadał w Reichstagu. Korfanty, wychowany na Górnym Śląsku, nierzadko krytykował niemieckie władze. Przemówienie sprzed 104 lat było zwieńczeniem jego drogi politycznej, którą poświęcił obronie polskich interesów na Górnym Śląsku.

Korfanty, jako poseł z Górnego Śląska, podobnie jak wielu innych polskich polityków, odwoływał się do programu pokojowego prezydenta USA Thomasa Woodrowa Wilsona. Było to tym bardziej uzasadnione, że już 5 października rząd Rzeszy uznał, iż plan Wilsona jest podstawą do podjęcia rozmów o zawieszeniu broni oraz przyszłego ładu europejskiego.

„Żądamy jedynie własnej, jednej, złożonej z ziem trzech zaborów Polski”

Przemówienie wygłoszone przez Korfantego 104 lata temu w Reichstagu było jego ostatnim wystąpieniem w parlamencie, bowiem wraz z reszta polskich parlamentarzystów złożył mandat. Jeden z ojców polskiej niepodległości określił Thomasa Woodrowa Wilsona mianem „rzecznika i przywódcy świata demokratycznego”. Wychodząc z założenia, że program Wilsona opiera się na zasadzie samostanowienia narodów oraz swobód demokratycznych, potępił represje wobec Polaków domagających się zjednoczenia trzech zaborów.

Zabrania się kategorycznie polskiej ludności zajęcia jakiegokolwiek stanowiska wobec tych problemów, zaś przedstawiciele wojskowych komendantur zabraniają polskiej prasie jakichkolwiek wzmianek na temat przyszłości polskich obszarów państwa pruskiego i czyny takie ścigają i karzą jako zdradę stanu

— podkreśli Korfanty, odrzucając jednocześnie oskarżenia niemieckich polityków twierdzących, że Polacy dążą do niesprawiedliwego i nieuzasadnionego zagarnięcia ziem niemieckich.

Mości panowie, nie chcemy ani piędzi ziemi niemieckiej. Żądamy jedynie, w myśl postanowień punktu trzynastego programu Wilsona, własnej, jednej, złożonej z ziem trzech zaborów Polski, z zapewnionym jej dostępem do morza, to znaczy z własnym wybrzeżem, zamieszkanym przez niezaprzeczalnie polską ludność, której przedstawicielem tutaj w parlamencie jest dr Łaszewski [Stefan Łaszewski – poseł do Reichstagu, wybrany z okręgu kartusko-pucko-wejherowskiego – przyp. red.]. Żadne statystyczne sztuczki nie zdołają zmienić faktu, że w Prusach Zachodnich lewe pobrzeże Wisły aż po Półwysep Helski jest zamieszkane przez niewątpliwie polską ludność

— zaznaczył w najważniejszym fragmencie przemówienia.

Korfanty powiedział jednocześnie, że Gdańsk uważa za miasto etnicznie niemieckie, ale przypomniał polskie prawa do tego miasta oraz wielkie wolności, jakimi cieszyli się jego mieszkańcy w czasach dawnej Rzeczypospolitej.

Na dowód tego, jak jeszcze w niedawnym czasie mieszczanie gdańscy myśleli o polskich wolnościach, odsyłam do Artura Schopenhauera. […] Opowiada w niej, że po włączeniu Gdańska do Prus jego ojciec oświadczył, iż chce strząsnąć pył Gdańska ze swoich sandałów i miasto opuścić, ponieważ wraz z oderwaniem Gdańska od Polski skończyła się w nim prawdziwa wolność

— przypomniał losy wybitnego niemieckiego filozofa.

W ostatnich fragmentach przypomniał niemieckie represje wobec Polaków, takie jak masowe rekwizycje oraz puste obietnice dotyczące niepodległości. Upomniał się także o los Polaków pracujących w Rzeszy. Ich los określił jako „niewolniczy”.

Swoistą zapowiedzią wydarzeń listopada 1918 r. był jeden z ostatnich fragmentów przemówienia:

Przypominam panom, że mąż, który przez poważną część narodu polskiego uważany za narodowego bohatera, przywódca Legionów, Piłsudski, mąż, któremu naród polski powierzył ministerstwo wojny, pomimo licznych wniosków i podań ze strony władz polskich ciągle jeszcze przetrzymywany jest w twierdzy w Magdeburgu.

Niestety kolejne tygodnie udowodniły, że współpraca Korfantego i Piłsudskiego jest z wielu powodów niemożliwa.

Po przemówieniu Korfantego polscy posłowie do niemieckiego parlamentu stwierdzili, że są obywatelami własnego państwa i nie mogą brać udziału w pracach obcego parlamentu. W Wielkopolsce przygotowywano się do zbrojnego lub politycznego przejęcia władzy nad tą częścią Polski. 11 listopada w Poznaniu ujawniła się Rada Ludowa, która od 1916 r. działała w podziemiu jako Centralny Komitet Obywatelski. Następnego dnia Rada (od 14 listopada Naczelna Rada Ludowa) ogłosiła powstanie swojej władzy wykonawczej, nazywanej Tymczasowym Komisariatem. W jego skład weszli ks. Stanisław Adamski reprezentujący Wielkopolskę, Adam Poszwiński z Kujaw oraz reprezentujący śląskich Polaków Wojciech Korfanty. Tym samym rozpoczynał się kolejny etap walki Korfantego o polskość Śląska, Wielkopolski i Pomorza Gdańskiego.

wkt/dzieje.pl