Sejm uchwalił w środę tzw. ustawę „lokal za grunt”, której celem jest szersze wykorzystanie gruntów pod budownictwo mieszkaniowe. Przepisy zakładają w uproszczeniu, że gmina za oddanie gruntu pod budowę mieszkań ma otrzymać w zamian od inwestora część lokali.

„Lokal za grunt”. Co zakłada ustawa?

Chodzi o ustawę o rozliczaniu ceny lokali lub budynków w cenie nieruchomości zbywanych z gminnego zasobu nieruchomości, potocznie nazywaną ustawą „lokal za grunt”.

Za uchwaleniem nowych rozwiązań zagłosowało 436 posłów, nikt nie był przeciw, a 16 wstrzymało się od głosu. Teraz ustawa trafi pod obrady Senatu.

Wcześniej, podczas środowych obrad połączonych sejmowych komisji: infrastruktury i samorządu terytorialnego oraz polityki regionalnej posłowie pozytywnie zaopiniowali trzy z czterech poprawek zgłoszonych podczas drugiego czytania projektu ustawy. Dotyczyły one m.in. doprecyzowania takich pojęć jak „poprawa stanu technicznego” czy „współczesny standard”.

Chodzi o to, by było jasno powiedziane, że zamysłem ustawodawcy jest wspieranie gmin w budowaniu lokali dostępnych cenowo, a nie dawanie pieniędzy bez kontroli do sektora prywatnego

— argumentowała podczas obrad komisji Anna Paluch (PiS), której klub zgłosił poprawki.

Pozytywnej rekomendacji nie uzyskała natomiast poprawka Lewicy. Jak uzasadniała wiceminister rozwoju pracy i technologii Anna Kornecka, postulowana zmiana „zakładająca narzucenie gminie na poziomie ustawowym dolnego limitu w oparciu, o który gmina może określić swoje minimalne oczekiwania względem zasobu lokalowego przekazywanego w przyszłości przez inwestora, byłaby nieuzasadnioną ingerencją prawodawcy” zarówno w sferę samodzielności samorządu lokalnego, jak i w wykonywanie uprawnień właścicielskich.

Niektóre gminy zainteresowane udziałem w programie mogą mieć mniejsze potrzeby lokalowe niż wymagałaby tego ustawa

— wskazała. Oceniła, że jest to rozwiązanie „szczególnie dotkliwe dla obszarów poza największymi aglomeracjami, gdzie udział cen gruntów w cenie mieszkania jest przeciętnie niższy”.

W toku prac parlamentarnych nad ustawą wiceszefowa MRPiT podkreślała, że nowe przepisy mają na celu wesprzeć gminy w powiększaniu własnego zasobu mieszkaniowego - mieszkań komunalnych, czynszowych i społecznych.

To nie tylko aspekt rynkowy

— zaznaczyła. Z kolei posłów zarzucała stronie rządowej, że ustawa „lokal za grunt” to przerzucenie na gminy zadań, do których zobowiązał się wcześniej rząd. Podkreślali, że program mieszkanie plus okazał się niewypałem. Posłowie opozycji dodawali, że nowe przepisy - przeciwnie do zamierzeń rządu - mogą wzmocnić po raz kolejny pozycję deweloperów, a nie samorządów w budowie mieszkań. Wskazywali w tym miejscu m.in. na kwestię rozliczeń inwestorów z gminami za wybudowanie mieszkań.

Odnosząc się do rozliczeń między gminami a inwestorami wiceminister wskazywała, że rozwiązania przewidują, iż inwestor za otrzymanie gruntu pod budowę mieszkań od samorządu ma się z nim rozliczać mieszkaniami bez naliczania swojej marży. Ustawa zakłada też, że część rozliczenia będzie mogła być w formie pieniężnej. Inwestor z kolei będzie mógł swobodnie dysponować mieszkaniami, które nie zostaną przekazane gminie.

Przepisy zakładają też, że inwestor będzie mógł wybudować nowy budynek mieszkalny na działce pozyskanej od gminy lub wyremontować budynek już istniejący.

Według nowych rozwiązań dopuszczone mają być też inne formy inwestowania z wykorzystaniem nieruchomości gminnych, np. uzyskiwanie przez gminy mieszkań położonych w innych lokalizacjach lub uzyskiwanie powierzchni niemieszkalnych (np. pod działalność wychowawczą, zdrowotną, kulturalną).

Zgodnie z nowym prawem, nieruchomości oferowane przez gminę będą musiały być objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub będzie musiała być wydana dla takiej nieruchomości decyzja o warunkach zabudowy. Takie rozwiązanie ma na celu przyspieszenie inwestycji i zmniejszenie niepewności potencjalnych inwestorów co do możliwości zagospodarowania danej nieruchomości.

Przewiduje się, że najemcy mieszkań uzyskanych przez gminę w rozliczeniu „lokal za grunt” będą mogli ubiegać się o dopłaty do czynszu w ramach programu „Mieszkanie na Start”, który jest realizowany od 1 stycznia 2019 r. Dopłaty mają na celu polepszenie warunków mieszkaniowych osób średniozamożnych.

Innym rozwiązaniem jest też tzw. grant na infrastrukturę. Gmina, która zaangażuje się w prowadzenie polityki mieszkaniowej poprzez m.in. tworzenie mieszkań komunalnych; tworzenie mieszkań w formule TBS; czy współpracę z inwestorami na zasadach lokal za grunt będzie mogła uzyskać grant np. na drogę, żłobek, przedszkole w wysokości 10 proc. tego przedsięwzięcia infrastrukturalnego. Projekt przewiduje, że grant na infrastrukturę będzie można łączyć z innymi środkami, np. pochodzącymi z Funduszu Dróg Samorządowych.

Nowe przepisy mają ponadto wprowadzić zachęty do prowadzenia prac remontowych w budynkach zabytkowych oraz do inwestowania na terenach poddawanych rewitalizacji.

Ustawa ma zacząć obowiązywać od 1 kwietnia 2021 r.

Gowin: chcemy uwolnić tereny gmin na budowę osiedli mieszkaniowych

Chcemy uwolnić tereny w posiadaniu gmin na budowę osiedli mieszkaniowych - powiedział wicepremier Jarosław Gowin o uchwalonej w środę przez Sejm ustawie określanej przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii jako „Lokal za Grunt”.

Według resortu, efektem wejścia w życie ustawy będzie to, że inwestorzy będą mogli nabywać grunty od gmin w zamian za mieszkania lub inne lokale służące wspólnotom samorządowym.

Uchwalona przez Sejm ustawa to pierwsza z propozycji rozwiązań tworzących część rynkową pakietu mieszkaniowego. Zawiera ona narzędzia sprzyjające inwestowaniu i zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych z wykorzystaniem modelu współpracy między samorządami i inwestorami. Dziś częstym wyzwaniem dla inwestorów jest uzyskanie dostępu do gruntów odpowiednich pod budowę osiedli mieszkaniowych. Chcemy uwolnić w tym celu tereny, które są w posiadaniu gmin. Oczywiście z korzyścią dla nich i ich mieszkańców. W zamian za zbycie gruntu inwestorowi gmina otrzyma określoną liczbę lokali. Będzie je mogła przeznaczyć na zaspokojenie lokalnych potrzeb mieszkaniowych lub np. pod działalność zdrowotną, edukacyjną czy kulturalną. Dodatkowo gmina będzie mogła liczyć na bezzwrotną pomoc państwa przy realizacji infrastruktury technicznej i społecznej. Jest to szczególnie istotne, bo pomaga zapewnić zarówno rozwiązania niezbędne do prawidłowego funkcjonowania budynków, jak i te pozytywnie wpływające na jakość zamieszkiwania

— oświadczył Gowin cytowany w komunikacie resortu.

Dzięki proponowanym przez nas rozwiązaniom dajemy samorządom narzędzia do zwiększania oferty mieszkań w przystępnej cenie dla swoich mieszkańców. Jednym z nich jest program Lokal za Grunt. Dzięki temu instrumentowi będzie można wykorzystać potencjał inwestycyjny gruntów należących nie tylko do gmin, ale także do Krajowego Zasobu Nieruchomości. To z kolei przyczyni się do poprawy jakości życia społeczności lokalnych

— dodała wiceminister rozwoju, pracy i technologii Anna Kornecka.

Jak twierdzi resort, ustawa ma zachęcić samorządy lokalne do szerszego angażowania się w działania służące rozwojowi budownictwa z wykorzystaniem zasobu nieruchomości gminnych.

Według ministerstwa inwestor - nabywca nieruchomości od gminy - budowałby budynek i przekazywałby część mieszkań samorządowi gminnemu. Ustawa dopuszcza również inne formy inwestowania, np. uzyskiwanie przez gminy mieszkań położonych w innych lokalizacjach lub powierzchni niemieszkalnych.

Ministerstwo podkreśliło, że nieruchomości oferowane przez gminę będą musiały być objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowy. Istotnie przyspieszy to proces inwestycyjny i zmniejszy niepewność potencjalnych inwestorów co do możliwości zagospodarowania danego gruntu.

Według resortu, korzyści dla inwestorów to rozszerzenie dostępu do nieruchomości o potencjale inwestycyjnym, często atrakcyjnie zlokalizowanych i dobrze skomunikowanych, większe możliwości dostosowania sposobu pozyskania nieruchomości do posiadanych aktywów i potrzeb inwestora; możliwość odroczenia ostatecznego rozliczenia ceny nieruchomości do czasu zakończenia inwestycji; przyspieszenie procedur związanych z rozpoczęciem procesu inwestycyjno-budowlanego, np. dzięki możliwości nabycia nieruchomości objętej już decyzją o warunkach zabudowy itd.

Gmina, która zaangażuje się w prowadzenie polityki mieszkaniowej M. IN poprzez współpracę z inwestorami na zasadach „lokal za grunt”, będzie mogła uzyskać grant na infrastrukturę (w wysokości 10% tego przedsięwzięcia infrastrukturalnego, przy czym nie wyższy niż wkład w tej gminy w inwestycję promieszkaniową.

kpc/PAP